Հայաստանում պետական մարմիններին սպասարկող ավտոմեքենաները հիմնականում նախընտրում են ապահովագրել «ՍԻԼ ինշուրանս» ապահովագրական ընկերությունում: Առաջին հայացքից սա կարող է սովորական տեղեկություն համարվել, սակայն երբ պարզվում է, որ այս ընկերության ստեղծման, կառավարման հիմքում եղել է ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» իշխող խմբակցության պատգամավոր Խաչատուր Սուքիասյանը, հարց է ծագում՝ արդյոք շահերի բախում չի՞ առաջացնում մեկ անձից գնման միջոցով պետական խոշոր գնումները այս ընկերության միջոցով անելը:
Տեղեկացնենք, որ «ՍԻԼ ինշուրանս» ապահովագրական ՓԲԸ-ն հիմնվել է Սուքիասյանների ընտանիքի կողմից՝ 2000 թվականին: Կազմակերպությունն ունեցել է 5 բաժնետեր՝ ի դեմս Խաչատուր, Սարիբեկ, Էդուարդ, Ռոբերտ Սուքիասյանների եւ «Հայէոկոնմբանկ» ԲԲԸ-ի:
Պետական հիմնարկների մեծ մասը դեռ նախորդ տարեվերջից սկսել են առաջիկա մեկ տարվա համար սպասարկվող ավտոմեքենաների ապահովագրության ձևակերպումներն իրականացնել: Նախ ապահովագրության համար գնման բոլոր գործընթացներն իրականացվել են մեկ անձից գնման միջոցով, հետո՝ խոշոր չափի գնումներն իրականացվել են բացառապես «ՍԻԼ ինշուրանս» ապահովագրական ընկերությունում: Այս ընկերությունը սերտ կապեր ունի պատգամավոր Խաչատուր Սուքիասյանի հետ, դրա խորհրդի նախագահը նրա եղբայրն է՝ Էդուարդ Սուքիասյանը:
Այսպես, Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանին սպասարկող թարմ գնված «ԲՄՎ» մակնիշի 750 LI XDRIVE LIMOUSINE մոդելի մեքենան ԱԺ աշխատակազմը նախընտրել է ապահովագրել Սուքիասյանների ընկերությունում և դրա համար բյուջեից մեկ անձից գնման միջոցով հատկացվել է 1.6 մլն դրամ:
Բացի Ազգային ժողովի նախագահին սպասարկող մեքենայից, «ՍԻԼ»-ում ապահովագրվել են նաև խորհրդարանի 41 տրանսպորտային միջոցները, ինչի համար բյուջեից դարձյալ մեկ անձից գնման միջոցով տրամադրվել է ընդհանուր 2.5 մլն դրամ:
Ուշագրավ է, որ ամենախոշոր գնումը այս ընկերությունից հունվար ամսվա ընթացքում կատարել է Հայաստանի ոստիկանությունը՝ 40 մլն դրամ: Գնումները, ըստ պայմանագրի, ֆինանսավորվել են պետական բյուջեի միջոցների հաշվին: Մեկ անձից գնման միջոցով ապահովագրվել է ոստիկանության 140 մեքենա: Սակայն սա ամենը չէ: 2022-ի դեկտեմբերին ևս ոստիկանությունը մեքենաներն ապահովագրելու համար նախընտրել է գործ ունենալ ԱԺ պատգամավորին առնչվող ընկերության հետ. ընդհանուր առմամբ կնքվել է 121 մլն դրամի պայմանագիր և դարձյալ մեկ անձից գնման միջոցով:
Եթե առաջնորդվենք նախկին-ներկա ընդունված տրամաբանությամբ, ապա նախկինում էլ, երբ ոստիկանության պետը Վլադիմիր Գասպարյանն էր, ՀՀ ոստիկանության մեքենաների լվացման համար պայմանագրեր էին կնքվում Գասպարյանի փեսային՝ Արթուր Գևորգյանին պատկանող ընկերության հետ:
Հաջորդ խոշոր գնումը այս ընկերությունից կատարել է Արդարադատության նախարարության քրեակատարողական ծառայությունը՝ 70 տրանսպորտային միջոցների համար վճարելով 2.6 մլն դրամ:
Կադաստրի պետական կոմիտեն 905 հազար դրամի պայմանագիր է կնքել «ՍԻԼ ինշուրանսի» հետ հիմնարկին սպասարկող 22 մեքենաների ապահովագրման համար:
Հեռուստատեսության և ռադիոյի հանձնաժողովի 3 մեքենաների ապահովագրությունը արժեցել է 121 հազար դրամ: ՀՀ միջուկային անվտանգության կարգավորման կոմիտեն 3 մեքենա ապահովագրելու համար պետական բյուջեից «ՍԻԼ ինշուրանսին» փոխանցել է 143 հազար դրամ:
165 հազար դրամ էլ արժեցել է ՀՀ վարչապետի աշխատակազմի 4 ավտոմեքենայի ապահովագրությունը:
Ուշագրավ է, որ վարչապետի ենթակայությամբ գործող տեսչական մարմինները օգտվել են այլ ապահովագրական ընկերությունների ծառայություններից, որի դիմաց վճարել են 2.2 մլն դրամ:
Իհարկե, կան պետական հիմնարկներ, որոնք նախընտրել են ապահովագրական այլ ընկերություններ՝ «Ռոսգոսստրախ», «Ինգոարմենիա», բայց այդ կազմակերպություններից պետական գնումները ավելի պակաս գումարով են եղել, քան պատգամավորին առնչվող ընկերությունից: Օրինակ՝ Արմավիրի մարզպետարան՝ 24 հազար դրամ, Ֆինանսների նախարարություն՝ 192 հազար դրամ, Վիճակագրական կոմիտե՝ 71 հազար դրամ և Սահմանադրական դատարան՝580 հազար դրամ:
«Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ» հակակոռուպցիոն կենտրոնի ծրագրերի ղեկավար Վարուժան Հոկտանյանն ասում է՝ մեկ անձից գնում կատարելիս պետք է պատվիրատու պետական մարմինը հիմնավորի՝ ինչու է հենց ա՛յդ ընկերությանը դիմել գնում կատարելու համար:
«Դա բնական մոնոպոլիա չէ, հետևաբար պատվիրատու մարմինը պետք է տա հստակ հիմնավորում՝ ինչու է դիմել հենց այդ ապահովագրական ընկերությանը»,- «Մեդիալաբին» ասում է Վարուժան Հոկտանյանը:
Պաշտոնական բաց աղբյուրներում հրապարակված են գնման ստանդարտ պայմանագրեր, սակայն հիմնավորումների մասին որևէ փաստաթուղթ հրապարակված չէ:
Իսկ այս դեպքում արդյոք շահերի բախում կա՞: Այս հարցը Հոկտանյանը պատասխանում է.
«Կարող է պարզվել՝ այնքան լուրջ է այդ հիմնավորումը, որ այդ շահերի բախումը չերևա. գուցե այնպիսի ծառայություն են մատուցում, որ այլ ընկերություններ չեն մատուցում: Իսկ եթե հիմնավորումն անլուրջ է, фиговый листок (ծածկադմփոց) է, նշանակում է՝ շահերի բախում կա, միանշանակ»:
Հասմիկ Համբարձումյան
MediaLab.am
