Եթե որոշ հայ զբաոսաշրջիկներ Թուրքիա են գնում արևի, ծովի և մատչելի գների համադրությունը հաշվի առնելով, ապա մյուսներին հարևան երկիր գնալուց hետ են պահում այդ հարևան հանրապետությունում հանցագործությունների աճող վիճակագրությունը:
Հայաստանում քիչ չեն մարդիկ, ովքեր արդարացված չեն համարում հայկական փողերը անցյալ դարասկզբի Հայոց ցեղասպանություն օրրան այդ երկրում վատնելը: Սակայն ամռանը բազմաթիվ զբոսաշրջիկների այս հանգամանքը չի հետաքրքրում:
«Շատ լավ էր: Սպասարկումը լավն էր, պայմանները` շատ լավ, ամեն ինչ հարմար էր»,-«Մեդիալաբին» ասում է Իրինա Շահումյանը, որը 2011-ի ամռան հանգիստն անցկացրել է Թուրքիայում:
Հայաստանում Շահումյանի պես շատերին կարելի է գտնել: «Հայ տուր» տուրիստական գործակալության մենեջեր Մարիամ Իգիթյանի խոսքով՝ նախևառաջ հենց գների և պայմանների համադրությունն է գրավում հայ զբոսաշրջիկներին:
«Ես ինքս կողմնակից եմ այդ երկիր տուր վաճառելուն, քանի որ դա էժան սերվիս է և բավական հաջող է: Այն գումարը, որը նախատեսում են ամառվա հանգստի համար, լրիվ բավականացնում է»,- «Մեդիալաբին» ասում է նա:
Իգիթյանը նշում է՝ Թուրքիան Հայաստանից ընդունում է զբոսաշրջիկների երկու հիմնական խմբերի. նրանց, ովքեր գնում են պարզապես լիցքաթափվելու, և նրանց, ովքեր նախընտրում են շրջել պատմական հայրենիքում. «Երկու դեպքում էլ հայերը հիմնականում խնդիրներ չեն ունենում»:
Խնդիրներ չի ունեցել նաև Շահումյանը. «Հայերի նկատմամբ վերաբերմունքի մասին չեմ կարող ասել: Ես հանգստանում էի մայրիկիս հետ, և քանի որ մեզ հետ տղամարդ չկար, և, բացի այդ, շրջապատում ադրբեջանցիները շատ էին, մենք չէին բարձրաձայնում մեր հայ լինելը: Բայց, դե, ադմինիստրացիան գիտեր, որ մենք հայ ենք, ու մեզ շատ լավ էին վերաբերվում»:
Նման վերաբերմունքի մեջ վստահ չէ Երևանի մեկ այլ բնակչուհի` 21-ամյա Յանա Շախրամանյանը: Նրան Թուրքիայում հանգիստ զգալու համար առնվազն 10 տղամարդուց կազմված թիկնազոր է հարկավոր:
«Դուք հետևո՞ւմ եք լրատվությանը:Ես հետևում եմ: Թուրքիայում զարգացած է թրաֆիքինգը, այնտեղ ամեն օր ահաբեկչություններ են տեղի ունենում: Էլ չեմ խոսում այն մասին, որ Թուրքիայում հայ լինելը արդեն նշանակում է լուրջ խնդիրներ ունենալ,- «Մեդիալաբին» ասում է Շախրամանյանը: – Ես Թուրքիա կմեկնեի, ասենք, հատուկ պատվիրակության կազմում: Այդպես ավելի անվտանգ է»:
Քաղաքագետ Ջոննի Մելիքյանին չի զարմացնում Շախրամանյանի նման դիրքորոշումը: Հայկական մամուլի հրապարակումներին հետևող մարդիկ Թուրքիայի մասին հաճախ բացասական նորություններ են կարդում, ինչը կարող է բացասաբար ազդել նրանց տեսակետի վրա:
Երևանի մամուլի ակումբի հետազոտություններից մեկի համաձայն՝ հայկական մամուլում Թուրքիայի վերաբերյալ հոդվածների քանակն ավելի շատ է, քան թուրքականում՝ Հայաստանի մասին:
Մելիքյանը նկատում է՝ հայ-թուրքական համաձայնագրերի գործընթացի սառեցմանը զուգահեռ հայկական մամուլում Թուրքիայի մասին քաղաքական հրապարակումները հաճախ փոխարինվում էին հարևան երկրի հանցաշխարհի մասին տեղեկություններով:
«Այդպիսի հոդվածները ստեղծում են ինչ-որ ինֆորմացիոն ֆոն, որն ազդում է մարդկանց վրա: Ես, որպես փորձագետ, կարծում եմ, որ նման տեղեկատվական հոսքով մենք փորձում ենք փակվել Թուրքիայից: Սա նաև, կարելի է ասել, ազդեց դեպի Թուրքիա գնացող զբոսաշրջիկների թվի և հոսքի վրա»,- «Մեդիալաբին» ասում է քաղաքագետը:
Ազդեցությունը, սակայն, ժամանակավոր էր: 2010-ին էկոնոմիկայի նախարարության զբոսաշրջության վարչության պետ Մեխակ Ապրեսյանը հայտարարել էր, որ Թուրքիա մեկնող հայ զբոսաշրջիկների թիվը 2009-ի համեմատ նվազել էր։ Նախարարության պաշտոնյան, սակայն, կոնկրետ թվեր չէր նշել:
Պաշտոնյան Թուրքիա այցելությունների քանակի կրճատումը պայմանավորել էր ոչ միայն սև PR-ի գրանցած հաջողությամբ, Անթալիայում հայ զբոսաշրջիկների անվտանգության հետ կապված խնդիրներով, այլև այլընտրանքային առաջարկների ընդլայնմամբ:
2011-ին այս հաջողությունն արդեն տեղի էր տվել: Թուրքիայի մշակույթի և տուրիզմի նախարարության տվյալներով՝ իրենց երկիր մեկնող հայաստանցիների թվաքանակը 2011-ի ընթացքում, 2010-ի համեմատությամբ, աճել է 4,5 տոկոսով։
Այս աճին, ըստ փորձագետների, նպաստել է մամուլում Թուրքիայի հանդեպ քաղաքական հետաքրքրության նվազումը, հայկական կողմից պահանջատիրական հայտարարությունների կրճատումը և այլն:
Միաժամանակ, Թուրքիա գնացող «հայկական փողերի» դեմ պայքարողները զենքերը վայր չեն դնում: «Դուք զինում եք թուրքական բանակը»` զգուշացնում են Հայ հեղափոխական դաշնակցության (ՀՅԴ) «Նիկոլ Աղբալյան» ուսանողական միության անդամները:
«Մեր կարծիքով` Անթալիա գնալը Արևմտյան Հայաստան գնալ չէ: Երբ դու գնում ես քո նախնյաց հողերը տեսնելու, դա մի բան է, իսկ Անթալիայում հանգստանալ որպես տուրիստ և գումար ծախսելը` այլ բան է: Դրա համար մենք, որպես ուսանողական միություն, դեմ ենք դրան, և ժամանակին անգամ պաստառներ էինք փակցրել և շարունակում ենք ասել, որ Անթալիայում հանգստացողները զինում են թուրքական բանակը»,- «Մեդիալաբին» ասում է ՀՅԴ «Նիկոլ Աղբալյան» ուսանողական միության անդամ Հարություն Մելիքյանը:
Լիաննա Խաչատրյան
© Medialab.am
