«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է ԱԺ փոխնախագահ Ալեն Սիմոնյանը
– «Իմ քայլը» խմբակցության մի խումբ պատգամավորներ, որոնց մեջ նաև դուք եք, պատրաստել են օրենսդրական նախաձեռնություն, որով, ինչպես դուք եք նշում, կքրեականացվեն «ֆեյքերի ֆաբրիկաները» և «ֆեյքերի միջոցով բուռն գործունեությունը»: Բայց շատերը նաև իշխանություններին են մեղադրում են «ֆեյքերի ֆաբրիկա» ունենալու մեջ:
– Դե կտեսնենք, թե ո՛րն է իրականությանը համապատասխանում, արդյոք քրեական հանցագործություն դառնալուց հետո այդ մեղադրանքները, որոնք իրենց տակ որևէ ապացույց չունեն, կշարունակվե՞ն, և ովքե՞ր կլինեն այն մարդիկ, որոնք կհամարձակվեն քրեական պատիժ նախատեսող օրենքի պարագայում շարունակել նման գործունեությունը:
– Եթե վաղը դուք չլինեք իշխանություն, օրենքը ձեր դեմ չի՞ գործելու, եթե, իհարկե, այն ընդունվի:
– Իսկ դուք կարծում եք, որ այս օրենքն ընդդիմությա՞ն դեմ է, որ վաղն էլ կարող է մեր դեմ ուղղվել:
– Դե շատերը նշում են, որ սա իշխանության համար կարևոր գործիք կարող է լինել:
– Ես չեմ կարծում, որ վիրավորելը, կեղծանունով ակնհայտ կեղծ տեղեկատվություն տարածելը կարող են ինչ-որ մեկի համար ռեալ գործիք լինել:
Մենք ընդդիմություն եղել ենք, իմ բոլոր հոդվածները, հայտարարությունները, Նիկոլ Փաշինյանի բոլոր հոդվածները չեն եղել կեղծանուններով, մեր հրապարակային խոսքը չի եղել ինչ-որ կեղծ մարդու միջոցով, եղել է ուղիղ: Չեմ կարծում, որ դա կարևոր բաղադրիչ մաս է ընդդիմության համար:
– Ընդհանրապես այս նախագծով ի՞նչ հարց է լուծվելու:
– Այս նախագծով այն համակարգերը, որոնք ստեղծված են և տարածում են սուտ տեղեկություններ և այդ սուտ տեղեկությունների միջոցով մեդիաատեռորի են ենթարկում Հայաստանի քաղաքացիներին, ստանալու են քրեական պատասխանատվության ուժ:
Այսինքն՝ մարդիկ դրա համար կարող են հայտնվել բանտում: Կարգավորում է իրականացվում, որը, բնական է, 100 տոկոսով չի վերացնի այդ խնդիրը, բայց, այնուամենայնիվ, իր գործը կանի:
– Տեսակետ կա, թե քանի որ իշխանությունը դատական համակարգի նկատմամբ վերահսկողություն չունի, ուստի որոշեց այսպիսի փոփոխությունների միջոցով փորձել խնդրին լուծում տալ:
– Իսկ ո՞վ է ասում, որ իշխանությունը պետք է դատական համակարգի նկատմամբ լծակներ ունենա: Իսկ ո՞վ է ասում, որ եթե այդ օրենքն ընդունվի, դատարանն այդ օրենքը դատական վճռով իրագործելու է:
Մենք այսօր ունենք շատ օրենքներ, որոնք որոշ դատավորներ չեն իրագործում: Օրինակ՝ ԱԺ նախագահի սպանության փորձի, նաև շատ ակնհայտ տարբեր գործերով կայացվում են թավշյա վճիռներ:
Ես կարծում եմ, որ այս օրենքի ներմուծումը կարող եք դիտարկել որպես այդ թավշյա օրենսդրական որոշումների ավարտին ուղղված ևս մեկ քայլ:
Որովհետև երբ ես ասում եմ, որ թավիշ չի լինելու, իսկ ես կրկնում եմ, որ թավիշ այլևս չի լինելու, խոսքը վերաբերում է օրենքով գործողություններին: Օրենքն այլևս Հայաստանում թավշյա չի լինելու:
Դրա հետ կապված բոլոր հնարավոր քայլերը իրագործելու ենք, որովհետև այդ թավշյա վերաբերմունքը թե՛ նախկինում՝ ծանոթ-բարեկամի և աչքփակոցիի պատճառով, թե՛ մեր իշխանության օրոք զուտ նրա համար, որ այս հասարակության ներսում լարվածություն չառաջացնի, ժողովրդավարական սկզբունքների հետ կապված վեճ չլինի, հանրության մեջ օրենքի գերակայություն, այնուամենայնիվ, չլինի պարտադրող, շատ վատ արդյունքի բերեց: Թավիշ այլևս չի լինելու:
– Այդ իմաստով չե՞ք կարծում, որ ուշացած են բոլոր քայլերը, երբ 2,5-3 տարի բացառապես թավշյա տիրույթում եք գործել:
– Գիտե՞ք ինչ, այնպես չէ, որ իշխանության ներկայացուցիչները հաճախ ընտրության իրավունք են ունեցել և այդ ընտրության պարագայում որոշում են կայացրել դեպի ավելի մեղմ տարբերակը:
Մենք հնարավորություն ենք տվել նախկին վարչակարգի հետ աշխատող մարդկանց լինել օրենքի շրջանակներում: Ժամանակ ցույց տվեց, որ դա շահարկումների, անձնական շահերի սպասարկման տեղ է տվել: Ես կարծում եմ՝ երբեք ուշ չէ Հայաստանի համար ապագային միտված որևէ քայլ անելը:
– Ֆեյքերի դեմն առնելու համար սա լավագո՞ւյն տարբերակն էր, և ում մոտ հղացավ այս միտքը:
– Ես եմ օրենքի նախագծի հեղինակը, և սա վերաբերում է ոչ թե ֆեյքերին, այլ պետք է հստակ տարանջատել, որովհետև դուք կամ ես ուզում ենք ֆեյք օգտահաշիվ ստեղծել և ինչ-որ նորությունների հետևել կամ մեկնաբանություն անել, բայց այնպես, որ ձեզ չտեսնեն: Օրենքը այդ դեպքերին չի վերաբերում:
Խոսքը համակարգված, մի քանի ֆեյք ունեցող, ինչպես նաև զրպարտություն, վիրավորանք, անձի արժանապատվությանը, քաղաքական գործունեությանը կամ համբավին ուղղված գործունեությամբ զբաղվելու մասին է:
Եթե այստեղ կարող է հարց առաջանալ խոսքի ազատության հետ կապված, ապա ասեմ, որ եթե մարդը ցանկանում է կեղծ օգտահաշիվ ունենալ, որով կարող է հետևել լուրերին, մեկնաբանություններ գրել, միգուցե օրենքը դրան չվերաբերի: Խոսքը վերաբերում է համակարգված գործունեությունը:
Օրինակ՝ ես տեղեկություն ունեմ, որ հայկական դաշտում գործող մի կուսակցություն ունի այդպիսի պայմանավորվածություն, որ իր աշխատակիցները և կուսակիցները պետք է յուրաքանչյուրը 5 ֆեյք ունենան, որոնք ունեն իրենց համակարգողները, որոնք ինձ են նույն բանի համար մեղադրում:
Այ հիմա, երբ խնդիրը կհանենք ջրի երես, կտեսնենք, թե ով իրեն ինչպես կդրսևորի, ով ինչ արձագանք կտա թե՛ խորհրդարանում, թե՛ խորհրդարանից դուրս:
– Բացառո՞ւմ եք, որ սա կյանքի չի կոչվի՝ հաշվի առնելով նաև, որ մեդիափորձագետները դեմ են արտահայտվում այս նախագծին:
– Իսկ ովքե՞ր են այդ մեդիափորձագետները, այս հարցը շատ կարևոր է: Ես չեմ բացառում, որ նրանց մեջ կան պարկեշտ, բանիմաց և իրենց գործի մասնագետ մարդիկ, բայց այդ ձեր նշած մեդիափորձագետների մեծ մասը վարձու աշխատակիցներ են, վարձկաններ են:
Նորից եմ ասում՝ նրանց մեջ կան մարդիկ, որոնց խոսքը ես մեծ հաճույքով կհարգեմ, հարգում եմ, նրանց անձնապես հարգանքով եմ վերաբերվում, բայց, ցավոք սրտի, այսօրվա մեդիադաշտի և «մեդիափորձագետների» մեծ մասը վարձկաններ են:
Այնպես որ, թող չփորձեն իրենց կարծիքը պարտադրել հանրությանը: Ես տասնյակ հազարավոր մարդկանց կողմից լիազորվել եմ ԱԺ-ում օրենսդրական նախաձեռնություններ ներկայացնելու և քանի դեռ այս շենքում եմ, այդ իրավունքն իրականացնելու եմ:
Եթե առաջարկներ կլինեն, խնդրեմ՝ թող գրավոր ներկայացնեն, անհրաժեշտության դեպքում նրանց հետ կքննարկեմ:
Մանե Հարությունյան
MediaLab.am
