Վերջին օրերին տեղի ունցող գործողությունների վերաբերյալ «Մեդիալաբը» զրուցել է Հելսինկյան կոմիտեի նախագահ, իրավապաշտպան Ավետիք Իշխանյանի հետ:
-Պարոն Իշխանյան, «Սասնա ծռեր» խմբի կողմից ոստիկանության Էրեբունու բաժանմունքը գրավելուն ու այնտեղ պատանդներ պահելու զուգահեռ ոստիկանների կողմից զանգվածային ճնշող գործողություններ են կատարվում: Մենք ականատես եղանք համատարած բեման ենթարկելու դեպքերի, բռնությունների, սա ի՞նչ է նշանակում:
-Տեղի ունեցող դեպքերը ես կարող եմ անօրինականության շքերթ որակել: Առանց որևէ պատճառի ու հիմնավորման, ուղղակի մարդաորս է կատարվում: Եթե դա կապված է երեկվա դեպքերի հետ, անվտանգության ինչ-որ խնդիր կա, ապա դրա համար գոյություն ունեն ընթացակարգեր: Այդ ընթացակարգերն են՝ արտակարգ իրավիճակ հայտարարել, ուղերձ հղել, օրենքի շրջանակներում զգուշացնել, որ չի կարելի հավաքվել: Իսկ առանց որևէ բանի ուղղակի մարդկանց ահաբեկել ու համատարած ձերբակալություններ իրականացնել, սա լրիվ անօրինականություն է, նորից եմ կրկնում, մարդարոս:
-Ինչո՞ւ է ոստիկանությունը դիմում նման միջոցների, վախ կա՞ իշխանությունների մոտ, որ իրավիճակը կարող է անկայուն դառնալ:
-Այս իրավիճակն է, որովհետև սովոր չեն օրենքի դաշտում աշխատելու, սովոր են մարդկանց ուղղակի ահաբեկել, և որևէ մեկն այդ անօրինականությունների համար որևէ պատիժ դեռևս չի կրել: Հիշենք նախորդ տարվա «Էլեկտրիկ Երևան» ակցիայի ժամանակ տեղի ունեցած դեպքերը, երբ 200-ից ավելի լրագրողների ու ցուցարարների բերման ենթարկեցին ու անօրինական պահեցին ոստիկանական բաժանմունքներում, բայց մինչև այսօր որևէ մեկը պատասխանատվության չի ենթարկվում: Այսինքն՝ անօրինականությունը ծնում է անպատժելիությունների շարան:
-Կարո՞ղ ենք փաստել, որ Հայաստանում մարդու իրավունքների պաշտպանության առումով իրավիճակը վատթարացել է, և գնալով վատացում է նկատվում:
-Ճգնաժամային իրավիճակներում միշտ ավելի է վատանում մարդու իրավունքների վիճակը, դառնում են զանգվածային խախտումներ: Եվ սա այդ համատեքստում պետք է դիտարկել:
-Իսկ այս ապստամբությունն ու զինված գործողությունների դիմելը ինչի՞ հետևանք են, մարդկանց համբերության բաժակը լցվե՞լ է:
-Նույնիսկ ցանկացած բռնապետության պայմաններում ուժային գործողությունները որևէ լավ արդյունքի չեն բերում: Եվ քաղաքացիական անհնազանդությունը, առանց ուժի կիրառման պայքարը միշտ ավելի ճիշտ ու արդյունավետ է լինում: Եվ այս տեսակետից ինձ հոգեհարազատ չեն այս գործողությունները: Բայց դա իրենց խնդիրն է: Իմ կարծիքով՝ իրենք ինչ-որ իմաստով անելանելի իրավիճակից ելնելով են նման գործողության դիմել, մանավանդ որ հաշվի առնենք, որ վերջին շրջանում լրիվ անօրինական գործողություններ տեղի ունեցան: Եվ նկատի ունեմ Ժիրայր Սեֆիլյանի կալանավորումը, Շանթի ու նրա ընկերների, Հայկ Կյուրեղյանի նկատմամբ անհամաչափ պատիժները: Տեսնելով, որ ուրիշ ելք չկա, նրանք դիմել են այս քայլին:
-Իսկ ի՞նչ հանգուցալուծում եք տեսնում:
-Շատ մեծ ողբերգություն տեղի ունեցավ, զոհ է եղել, և այս իրավիճակում հանգուցալուծումը շատ բարդ է: Եվ միակ հանգուցալուծման ձևը իշխանությունների կողմից համբերությունն է: Ես ուղղակի պահանջ եմ ներկայացնում համբերության, որպեսզի որևէ արյուն այլևս չթափվի: Այստեղ նաև հակառակ կողմը կա: Կարծես թե ինչ-որ իմաստով դա կատարվում է, առայժմ հուսանք, որ այդպես էլ կշարունակվի, բայց փոխանակ հանդարտեցնեն հասարակությանը, հույսեր տան, այս իրենց անօրինական գործողություններով ավելի են գրգռում:
-Բերման ենթարկվածները նաև ծեծի, բռնությունների մասին են ահազանգում, որ ոստիկանական բաժանմունքներում ծեծի են ենթարկվում: Ի՞նչ տեղեկություններ ունեք այս մասին:
-Ես էլ եմ լսել այդ մասին, հավաստի տեղեկություններ ունեմ, բայց դեռևս վերջնական ճշտված չեն: Սա կարելի է նորից բնութագրել որպես խոշտանգումների փաստ, որը պետք է իհարկե հետաքննվի: Սա էլի բնորոշ է, որ այսպիսի քաղաքական ճգնաժամերի ընթացքում իշխանությունները կորցնում են իրենց, սկսում են և անօրինական ձերբակալություններ, և խոշտանգումներ: Անցյալի փորձը հաշվի առնելով՝ ես որևէ հույս չունեմ, որ դրա համար որևէ մեկը պատիժ կկրի: Եթե ես սխալվեմ, դրա համար պատրաստ եմ ներողություն խնդրելու:
Էմմա Մանուկյան
MediaLab.am