«Մեդիալաբի» զրուցակիցն է կինոռեժիսոր, հասարակական ակտիվ գործիչ Տիգրան Խզմալյանը:
-Պարոն Խզմալյան, տեղյակ ենք, որ «Սասնա ծռեր» խմբի անդամներից Աշոտ Պետրոսյանը, ով այսօր գիշեր վիրավորվել է ոստիկանների կրակոցներից և հիմա հիվանդանոցում է, ձեր ընկերն է: Եթե հնարավոր է, բնութագրեք նրան, պատմեք նրա մասին:
-Աշոտը նկարիչ է, դիզայներ՝ բավական հաջողակ: Մարդու մասին խոսել դժվար է, երբ նրա հետ ընկերություն ես անում: Հիմա նա փաստորեն գտնվում է բոլորովին այլ լույսի տակ, ես խոսում են նրա մասին այնպես, կարծես նա այլ մոլորակում լինի հիմա:
Եվ իսկապես, նա հիմա գտնվում է բոլորովին այլ տարածքում, քան այն է, որում ապրում ենք այսօր մենք: Նա փաստորեն մեզանից բոլորից առաջ է մի որոշ ժամանակաշրջանով, նա ապրում է ուրիշ տարածքում, ես կանվանեի դա չորրորդ հանրապետության տարածք: Դա այն է, ինչի մասին մենք երազում էինք: Եվ նա բոլորովին առաջիններից չէր, մահապարտ չէր, նրա մեջ չէր նկատվում այդ հատկությունը: Սակայն պարզվում է, այն ինչ թվում է, բոլորովին տարբեր է իրականությունից:
Ես չգիտեմ, թե երբ նա ընդունեց այդ քայլին գնալու որոշումը: Մենք այդ գորliծողությունից երեք օր առաջ հանդիպել ենք, նա զանգեց ինձ և ասաց, որ խոսելու բան ունի: Մենք խոսեցինք 2-3 ժամ, բայց ոչ մի խոսք այդ պատրաստվող գործողության մասին չկար: Երբ ես տեսա նրան մյուս ընկերների ցանկում, ապշել էի:
Մենք ծանոթացանք Շանթի ու նրա խմբի գործով դատական նիստների ընթացքում անցկացված բողոքի ակցիաների ժամանակ: Շանթի խմբից Լիպարիտն է նրա եղբայրը: Մենք մտերմացանք մի գաղափարի շուրջ, մենք երկուսս էլ հարցնում էինք մեզ՝ մեր երեխաները պետք է ապրեն մեր երկրում, ինչպե՞ս անենք, ինչպե՞ս թողնենք մեր երկիրը ստրկացած վիճակում: Եվ ահա, նա «Սասնա ծռերի» հետ դիմեց այս գործողությանը: Աշոտը՝ ամենաբարի ու մեղմ մարդը, ում գիտեմ: Նա մահապարտ դարձավ հանուն եղբոր, Շանթի խմբի Լիպարիտի:
-Իսկ փոփոխոխությունների հասնելու ի՞նչ տեսլականներ ուներ նա, զենքով ապստամբության դիմելը տեսնո՞ւմ էր որպես ճանապարհ:
-Ես չեմ պնդում, որ նա ունի մի այնպիսի գաղափար, որը շատ է տարբերվում այն բանից, ինչից խոսում ենք մենք բոլորս: Ուղղակի նա միացավ այս գործողությանը, որի մասին սովորաբար չեն խոսում: Ով անում է, չի խոսում, ով խոսում է, չի անում: Նա հենց այդ մարդկանցից է: Հին ասպետական օրենքը գործում է՝ նա չի խոսում և անում է, այդ մարդկանցից է: Ամենից շատ ինձ ցնցում է այն, որ ինքը, այո, մահապարտ է դարձել:
Նա ամենասովորական, լավ իմաստով, մարդ է, ոչ մի մոլեռանդ, ոչ մի ծայրահեղ հատկանիշով նրան բնութագրել չի կարելի, խաղաղասեր, ընկերասեր, ընտանիքն ու հայրենիքը սիրող շատ լավ հայ մարդ է: Իսկ տեսնել, որ այս կարգի մարդկանց հասցնում են մահապարտի կարգավիճակի, դա ազգային ողբերգություն է: Իհարկե, մեր մեջ միշտ կա մարդկանց մի տոկոս, ովքեր իրենց տեսնում են այդ դերում, բայց երբ արվեստագետն է թողնում իր վրձինը…
Ընդ որում, ես չէի ասի, որ նա անհաջողակ էր, աշխատանք ուներ, պատվերներ, կարողանում էր լավ վաստակել: Այսինքն՝ դա այն դեպքը չէ, որ նա սոցիալական վիճակով հասցված էր չգիտեմ ինչ աստիճանի, որ գնաց այդ քայլին և չուներ կորցնելու բան: Ոչ, կորցնելու բան ուներ: Նրա դուստրը նույնպես հիմա ենթարկվում է հալածանքների, բերման էր ենթարկվել, այսինքն՝ ընտանիքին է հասցվում հարված: Երբ արվեստագետներն են վերցնում զենք, մյուս քայլը սարսափելի է, ես չեմ ուզում պատկերացնել, թե ինչ է լինելու: Դա ուղղակի սպառնալիք է:
Պետությունը, որն իր ամենախաղաղ հպատակներին հասցնում է անհնազադության ու մահապարտ դարձնում, դատապարտված է, այդպիսի պետությունը չի կարող գոյատևել: Լինելու է ուրիշ պետություն, և նա փաստորեն դա արել է իմ տեղը, արել է այն, ինչ չեմ արել ես: Մենք միասին քաղաքականությունից էինք խոսում, ես բոլորովին ուրիշ ճանապարհ էի նրան ասում, մենք չէինք վիճում, ուղղակի զրուցում էինք: Եվ հիմա, նա փաստորեն իր ամբողջ կյանքը, ճակատագիրը դրեց այս գործի վրա, ես հիմա պարտավորված եմ զգում, որ նրա գործը, ինչ անում է նա հիմա, շարունակվի: Հենց միայն նրա համար, որ նա ասպետորեն գնաց այդ քայլին ու ինձ ոչինչ չասաց:
Էմմա Մանուկյան
MediaLab.am
