Մայիսի 1-ին Երևանի կենտրոնում ընդդիմադիր մի հատվածի կազմակերպած հանրահավաքին ներկա են եղել նաև Հայաստանյայց Առաքելական Եկեղեցու սպասավորներ: «Մեդիալաբը» հանրահավաքին նրանց գտնվելու պատճառների ու, ընդհանրապես, քաղաքական վիճակի մասին մի քանի հարց է ուղղել Շիրակի թեմի առաջնորդ Միքայել արքեպիսկոպոս Աջապահյանին:
– Սրբազա՛ն հայր, երեկ հոգևորականներ են մասնակցել ընդդիմության Դիմադրության շարժման հանրահավաքին…
– Հոգևորականները չեն մասնակցել, նրանք պարզապես ներկա են եղել հավաքին:
– Շատերի գնահատմամբ` բացառիկ էր, որ հոգևորականներ են ներկա եղել հանրահավաքին, և հանրության մի մասի մոտ տպավորություն էր, որ Եկեղեցին քաղաքական իրադարձությունների մասնակից է: Ինչպե՞ս կարձագանքեք դրան:
– Միշտ էլ եղել է, որ հոգևորականները ներկա են եղել նման հավաքների: Եկեղեցին քաղաքական իրադարձություններին մասնակից չէ, բայց եկեղեցականները կարող են մասնակցել: Ինչ վերաբերում է երեկվան, ապա դա մասնակցություն չէր, ներկայություն էր:
Մարդիկ կարող են նայել հին կադրեր և կտեսնեն, որ հոգևորականները միշտ էլ մասնակցել են ցույցերին, մանավանդ այն ժամանակ, երբ վտանգ է կանխատեսվել, որպեսզի կանխեն հնարավոր միջադեպերը:
– Այս հանրահավաքի ժամանա՞կ էլ կար նման վտանգ:
– Կար, խոսվում էր այդ մասին: Հոգևորականներն այնտեղ էին, որ Աստված մի արասցե՝ ինչ-որ բան լիներ, միջամտեին, կանխեին: Բայց, փառք Աստծո, նման բան չեղավ, վտանգն անցավ:
– Սրբազա՛ն հայր, իսկ, ընդհանուր առմամբ, ի՞նչ եք մտածում ստեղծված վիճակի մասին: Երևանում, օրինակ՝ այսօր լարված վիճակ է, առավոտից փողոցներ են փակվել:
– Ինչ ասեմ, դեմոկրատական երկրում դեմոկրատական գործընթաց է: Ի՞նչ կա դրա մեջ, ժողովրդի մի հատվածը իր կամքն արտահայտում է այն միջոցներով, որոնցով հնարավոր է: Ի՞նչ կա դրա մեջ, որևէ վատ բան, կարծում եմ՝ չկա:
– Ունի՞ Եկեղեցին որևէ դիրքորոշում այս ամենի հետ կապված:
– Սիրելի՛ս, Եկեղեցին իր դիրքորոշումը հստակ արտահայտել է, բայց դա չի նշանակում, որ Եկեղեցին մտնում է քաղաքական գործընթացների մեջ: Ես էլ իմ անձնական կարծիքը արտահայտել եմ, արտահայտում եմ, արտահայտելու եմ, բայց դա չի նշանակում, որ ես մտնում եմ քաղաքական գործընթացների մեջ:
Մենք էլ այս երկրի, մեր հայրենիքի լիիրավ քաղաքացիներն ենք և նույնքան մտահոգ ենք երկրի իրավիճակի, հայրենիքի կորստյան և մնացած բոլոր զարգացումների հետ կապված, ինչպես որևիցե մեկ այլ մարդ:
Մենք ո՛նց կարող ենք անտարբեր լինել, անտարբեր լինենք, կասեք՝ անտարբեր են, անտարբեր չենք, կասեք՝ քաղաքականությամբ եք զբաղվում, հիմա մենք ի՛նչ անենք:
– Այսինքն՝ անտարբեր չեն և այդ պատճառով էլ հանրահավաքին ներկա են եղել հոգևորականները:
– Այո՛, անտարբեր չենք: Պետք լինի՝ վաղը-մյուս օրն էլ կմասնակցենք, խնդիրը դա չէ: Բայց երեկվա ներկայությունը մասնակցություն չի եղել: Պետք լինի՝ կմասնակցենք էլ:
– Այդ մասնակցությունը ե՞րբ և ո՞ր դեպքում կարող է լինել:
– Երբ տեսնենք, որ պատասխանատվությունը մեզ վրա է մնում: Այն ժամանակ, այո՛, կմասնակցենք: Երբ այդ պատասխանատվությունը մեզ վրա է մնացել, մենք այդ հարցը լուծել ենք, դարերի ընթացքում պատմությունը դա ցույց է տվել:
Բայց դա չի նշանակում, որ ցանկություն ունենք՝ պատասխանատվությունը կամ պարտականությունը մեզ վրա ընկնի: Մենք առանց դրա էլ առաքելություն ունենք այս երկրում ժողովրդի մեջ քրիստոնեական դաստիարակության, կրթության, ավետարանական քարոզի: Այդ առաքելությունը արդեն իսկ զգալի պատասխանատվություն է:
Բայց դրանից զատ, եթե այլ պատասխանատվություն ևս ընկնում է մեր ուսերին, մենք մեր ուսերից վար չենք գցում, վերցնում ենք, տանում ենք: Լավ էլ տարել ենք դարերի ընթացքում:
– Չորս տարի անց նույնն է կրկնվում երկրում: Ըստ Ձեզ՝ ի՞նչն է պատճառը, ինչո՞ւ է այսպես ստացվել: Ո՞րն է Ձեր եզրահանգումը:
– Եթե փորձենք եզրահանգումներ անել, շատ տխուր կլինեն դրանք, եկեք չանենք: Բայց ես չորս տարի առաջ ասել եմ՝ եթե այս իշխանությունը չհաջողի, սա կարող է լինել մեր պետականության վերջը: Եթե բացեք արխիվները՝ կտեսնեք: Ես ասել եմ՝ Աստված մի արասցե, այս իշխանությունը ձախողի: Եթե այս իշխանությունը ձախողի, դա մեր պետականության և մեր ապագայի վերջը կլինի: Դա նշանակում է, որ մենք այլևս երբեք չենք կարողանա պետություն կերտել: Դա իմ հոռետեսական եզրահանգումն էր, որը, կուզենայի՝ շատ սխալ դուրս գար:
Բայց տեղի ունեցավ այն, ինչ ասում էի՝ այո՛, այս իշխանությունը ձախողեց ամեն ինչ, և շատ պարզ է, որ ժողովրդի գիտակից հատվածը պետք է պահանջի այս իշխանության հեռացում:
– Դուք կարծում եք, որ հիմա հանրության գիտակից հատվա՞ծն է հրաժարական պահանջում:
– Այո՛, բա ի՞նչ է: Սա անգիտակից հատվա՞ծն է: Եթե ես անգիտակից հատվածի մաս եմ կազմում, ուրեմն անգիտակից հատվածն է պահանջում հրաժարական, ինչ ասեմ: Եթե դուք ինձ համարում եք անգիտակից հատվածի ներկայացուցիչ, ուրեմն անգիտակից հատվածն է հրաժարական պահանջում:
– Այսինքն՝ դուք պնդում եք, որ այս իշխանությունները հեռանան:
– Իհարկե, իհարկե:
Հասմիկ Համբարձումյան
MediaLab.am
