«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը
– Պարո՛ն Սարգսյան, ինչպե՞ս եք գնահատում ՄԱԿ-ում Նիկոլ Փաշինյանի ելույթը, որտեղ նա քննադատեց ոչ միայն Ադրբեջանին, այլև որոշ դաշնակիցների։
– Ճիշտ եք նկատում, վարչապետի ելույթում, ինչպես նաև վերջին շաբաթների ընթացքում իշխանական քաղաքական ուժերի խոսույթում ակներև երևում են կսմիթներ Ռուսաստանի Դաշնության նկատմամբ, և սրանք, իհարկե, նորություն չեն։
Վարչապետը բազմիցս խոսել է մեր ռազմավարական դաշնակցի դիրքավորման մասին, մանավանդ վերջին սրացումների ֆոնին։ Այնպես որ, ես այստեղ առանձնապես զարմանալի ոչինչ չեմ տեսնում։ Նույն խոսույթն է, ձևակերպվել է և՛ մեր պաշտոնյաների կողմից Հայաստանում, ինչպես նաև արդեն ՄԱԿ-ի ամենաբարձր ամբիոնում վարչապետի կողմից։
– Ինչպե՞ս եք գնահատում ԱՄՆ-ի կողմից եկած մեսիջները, արձագանքը։
– ԱՄՆ-ի կողմից եկող մեսիջները չափազանց կարևոր են, մանավանդ Բլինքենի և Բայդենի ձևակերպումները, որոնք վերաբերում են Լեռնային Ղարաբաղին։ Սա կարևոր է հասկանալ, որովհետև կարծես թե իշխանությունների խոսույթն էապես տարբերվում է ամերիկյան իշխանությունների խոսույթից։
Եվ զարմանալին այն է, որ ամերիկյան իշխանությունների ձևակերպումները և խոսքերն առավելապես կրում են պրոհայկական բնույթ և առնվազն կարող են Հայաստանի կողմից ճիշտ փաթեթավորմամբ աշխարհին ներկայացնել։ Եվ ցավալի է, որ Հայաստանի իշխանություններն ավելի քիչ հայամետ դիրքավորում ունեն իրենց հայտարարություններում և արտահայտություններում, քան օտար պետությունների ղեկավարները։
– Պարո՛ն Սարգսյան, տեսակետ կա, որ հայկական հայտը աշխարհին ներկայացնելու հարմար առիթն ու հարթակն օգտագործելու փոխարեն Փաշինյանը ձեռնամուխ էր եղել ՄԱԿ-ում այն մսխելուն։ Որքանո՞վ է դա այդպես։
– Վարչապետը ՄԱԿ-ում խոսել է այն իրողություններից, որոնք կան, այդ թվում՝ պետք է հաշվի առնենք, որ այդ իրողությունները ձևավորվել են Հայաստանի իշխանությունների կողմից տարվող սխալ քաղաքականության հետևանքով։
Մասնավորապես, ՄԱԿ-ում Փաշինյանն իր ելույթով երեք կարևոր իրողություն արձանագրեց. առաջին՝ իշխանության «խաղաղության դարաշրջանի» կոնցեպտը մեռելածին էր, երկրորդ՝ իշխանությունը տապալել է Հայաստանի պաշտպանության կազմակերպումը, երրորդ՝ իշխանությունը տապալել է դիվանագիտությունն ու բանակցային ողջ գործընթացը:
– Բայդենի կողմից Միրզոյանին հանդիպելը բացառիկ է համարվում։ Ընդհանրապես, Փաշինյանի և Միրզոյանի՝ տարբեր բարձրաստիճան պաշտոնյաների հետ հանդիպումները ինչպե՞ս եք գնահատում։
– Բայդենը Միրզոյանի հետ չի հանդիպել, չպետք է ներկայացնել դա որպես հանդիպում։ Բայդենի և Միրզոյանի առանձնազրույցը տևել է ընդամենը 30 վայրկյան։ Ինչ է իրականում տեղի ունեցել․ ընդունելություն է կազմակերպել Միացյալ Նահանգների նախագահը ՄԱԿ ժամանած պատվիրակությունների ղեկավարների համար։
Որպես Հայաստանի պատվիրակության ներկայացուցիչ՝ գնացել է Արարատ Միրզոյանը և ոչ Նիկոլ Փաշինյանը, և չգիտեմ, թե ինչու է այդպես եղել, բայց ասեմ, որ այդ հանդիպմանը ներկա են եղել շուրջ 150 պետությունների ներկայացուցիչներ, որոնց հերթով դիմավորել և ողջունել է անձամբ Միացյալ Նահանգների նախագահը։ Այնպես որ, Արարատ Միրզոյանի հետ նրա շփումը տևել է 25-30 վայրկյան։
– Պարո՛ն Սարգսյան, ի վերջո մենք կարողացա՞նք հստակեցնել մեր ակնկալիքները ԱՄՆ-ից։
– Ես չեմ կարծում, որ մենք կարողացել ենք հստակեցնել մեր անելիքները Միացյալ Նահագներից, ավելին՝ մենք չգիտենք մեզնից ինչ ակնկալիքներ ունենք, մեր հարևաններից, մեր տարածաշրջանից, մեր գործընկերներից, դաշնակիցներից և իհարկե, նաև գլոբալ խաղացողներից։
– Հայ-ամերիկյան օրակարգը ձախողվա՞ծ է, թե՞ դեռ կարելի է ակնկալել կոնկրետ գործողություններ։
– Միշտ էլ ինչ-որ բաներ կարելի է ակնկալել, նոր օրակարգի ձևավորման անհրաժեշտությունը եթե մենք ճիշտ գնահատենք, որովհետև այսօր օրակարգը այնքան հարուստ չէ, որքան իրականում կարող էր լինել և որքանով պոտենցիալ կա։
Բայց դրա համար անհրաժեշտ է քաղաքական կամք, որը պետք է դրսևորի Հայաստանը, որովհետև գերտերությունների հետ շփումներում սովորաբար փոքր պետություններն են գլոբալ նախաձեռնություններով հանդես գալիս, որոնք կարող են գլոբալ գերտերության կողմից ընդունվել կամ մերժվել, բայց առաջարկներ անողը պետք է մենք լինենք, և եթե մենք կարողանանք այդ առաջարկները ադեկվատ ներկայացնել և հիմնավորել, բնականաբար, կարող ենք ձևավորել նոր ակտիվ օրակարգ, որը չի պտտվի բացառապես ամերիկյան օգնության կամ ԱՄՆ-ից ստացվող աջակցության տրամաբանության ներքո։
Մանե Հարությունյան
MediaLab.am