«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Արուսյակ Ջուլհակյանը
– Տիկի՛ն Ջուլհակյան, իշխանությունը ձեռնամուխ է եղել ոստիկանության համակարգում արմատական փոփոխությունների: Մասնավորապես, խոսքը ՆԳՆ-ի ստեղծման, ՊՊԾ-ի հետ կապված փոփոխությունների մասին է: Միաժամանակ, ԱԺ-ում հնչում են քննադատություններ ոստիկանության աշխատանքից: Ի՞նչ ակնկալիքներ ունեք այդ բարեփոխումներից: Առաջին հայացքից դիտարկելով՝ արդյոք այդ բոլոր հարցերի պատասխանը ունենալո՞ւ ենք այս բարեփոխումների արդյունքում:
– Նախ նշեմ՝ քանի որ երեկ երեկոյան է հրապարակվել ոստիկանական ոլորտի բարեփոխումների ռազմավարության նախագիծը 2020-22 թթ. համար, ցավոք, դեռ չեմ հասցրել մանրամասն ուսումնասիրել: Մի քանի կետ միայն աչքի անցկացրեցի, և շատ խոստումնալից էր թվում:
Քանի դեռ ամբողջությամբ չեմ ուսումնասիրել, չեմ կարող լիակատար վստահությամբ պնդել, որ այս բարեփոխումների արդյունքում ունենալու ենք մեր երազած ոստիկանությունը:
Այն կետերը, որոնք հասցրել եմ նայել, հույս են տալիս, որ կունենանք լավ գործող ոստիկանական համակարգ: Ես կարծում եմ, որ մենք չպետք է զբաղվենք փարիսեցիությամբ և չպետք է ձևացնենք, իբր ամեն ինչ լավ է այդ ոլորտում:
Բոլորիս համար էլ պարզ է, որ լրջագույն խնդիրներ ունի ոստիկանական համակարգը, այնպես, ինչպես մնացած բոլոր համակարգերը: Քանիցս խոսել ենք այն մասին, որ ուժային կառույցները, ինչպես նաև պետական այլ մարմիններ, վատ վիճակում են գտնվում և, ցավոք սրտի, չեն մատուցում այն ծառայությունները այն որակով, ինչի համար կոչված են:
Գիտենք, որ տարիներ շարունակ այդ կառույցները խեղվել են, հպատակեցվել ու ծառայեցվել են կոնկրետ անձի շահերին, մարդկանց բռնաճնշելու, ուժ կիրառելու համար են օգտագործվել: Ստացվել է այնպես, որ որակների ու հմտությունների առումով մենք ունենք լուրջ ճգնաժամ:
Հեղափոխությունից հետո, երբ այս համակարգին ասել են՝ պետք է այսուհետ աշխատել միայն օրենքով, այն պարալիզվել է: Եթե նույնիսկ որոշ դեպքերում անհրաժեշտ է ուժ կիրառել, դա պետք է լինի օրենքի շրջանակներում, համաչափ:
Բայց քանի որ, ինչպես տեսնում ենք, օրենքին ոչ բոլորն են լավ տիրապետում, որոշում են ընդհանրապես ոչինչ չանել: Արդյունքում՝ ունենում ենք կաթվածահար եղած կամ անգործության մատնված ոստիկանություն:
Վախենալով, որ կարող են անել մի բան, որը օրենքի սահմաններում չէ, հետագայում կարող է իրենց նկատմամբ ծառայողական քննություն սկսվի, և իրենք ենթարկվեն կարգապահական պատասխանատվության: Դա մյուս ծայրահեղությունն է, և ստացվում է՝ մենք ունենք անգործության մատնված ոստիկաններ, որոնք վախեցած են իրենց սեփական ստվերից:
Դրա հետևանքով ՀՀ քաղաքացին երկրի ներսում իրեն պաշտպանված չի զգում, որովհետև եթե պետությունը պատշաճ կերպով չի կարողանում ապահովել իր քաղաքացիների անվտանգությունը, քաղաքացին ստիպված է լինում ինքնուրույն անել դա, որը լրջագույն հետևանքների կարող է բերել:
Դա է նաև պատճառը, որ օր առաջ ոստիկանության ոլորտում բարեփոխումներ պետք է սկսվեն, և ոստիկանական համակարգը պետք է խստագույնս որակական փոփոխության ենթարկվի, և մենք պետք է ունենանք ուժեղ ու գիտելիքահենք ոստիկանություն, ինչպես զարգացած երկրներում է:
– Ներքին գործերի նախարարություն ստեղծելու մասով ինչպիսին է ձեր մոտեցումը, ի՞նչ նկատառումներ ունեք:
– Ներքին գործերի նախարարության մասով, կարծում եմ՝ եկել է պահը, որ այդ կառույցը պետք է, այսպես ասած, քաղաքականացվի, այսինքն՝ կառույցի ղեկավարը պետք է լինի քաղաքական անձ և քաղաքական պատասխանատվություն կրի այդ կառույցի գործողության, ինչպես նաև անգործության համար:
Ես հույս ունեմ, որ դա հնարավորություն կտա իրապես ռեֆորմներ անել այդ համակարգում: Հիմա, երբ մենք գործ ունենք ծառայության հետ, և կառույցի ղեկավարը համակարգի ներսից է լինում, որ տարիներ շարունակ աշխատել է այդ համակարգում, իմ կարծիքով, չի կարող այդ համակարգը ենթարկել ռեֆորմների: Ռեֆորմները պետք է գան դրսից:
Կարծում եմ՝ այդ պաշտոնում քաղաքական պաշտոնյայի նշանակումը կարող է լինել դրսից, վերևից այդ կառույցին իջեցվող ռեֆորմների հրամայականը: Կարևորում եմ նաև ճանապարհային ոստիկանության և ՊՊԾ-ի միավորումը, որովհետև այդ երկու ծառայություններն էլ ունեն որակական խնդիրներ:
Եթե մենք ստեղծում ենք մեկ միասնական պարեկային ծառայություն, և վերջինս լրջագույն դասընթացներ է անցնում, ես հույս ունեմ, որ դրա արդյունքում մենք կարող ենք ունենալ որակապես նոր կառույց, որը բոլորովին նոր որակի ծառայություն կմատուցի մեր հասարակությանը:
– Տիկի՛ն Ջուլհակյան, ամփոփելով, կարո՞ղ ենք ասել, որ հեղափոխությունից հետո ոստիկանությունը դեռ չի գտել այն մեխանիզմները, որոնցով պիտի աշխատի, որ նախկին իներցիան է շարունակվում՝ հաշվի առնելով, որ, ըստ էության, միայն ղեկավարն է փոխվել, մինչդեռ կադրերը մնացել են նույնը:
– Այս խնդիրն ունեն գրեթե բոլոր պետական կառավարման մարմինները, սա միայն ոստիկանության խնդիրը չէ: Սա լուրջ խնդիր է, որի մասին մենք տևական ժամանակ խոսում ենք, խոսել է նաև վարչապետը, որ կա ներքին դիմադրություն, որ կա ինստիտուցիոնալ ճգնաժամ:
Օր առաջ մենք պետք է մտածենք թե՛ ոստիկանությունում, թե՛ պետական կառավարման այլ մարմիններում խորքային ռեֆորմներ և էական քայլեր անելու շուրջ: Անկեղծ ասած, սա կարող է շատ դժվար լինել, որովհետև, կրթության որակով պայմանավորված՝ մենք երկար տարիներ ունեցել ենք կադրային սով:
Երբ անհրաժեշտ է լինում փոխել մարդկանց, հարց է առաջանում՝ ումո՞վ փոխել: Եթե նույնիսկ հնարավոր լինի գտնել որակյալ կադրեր, ապա այլ հարց է առաջ քաշվում՝ ինչպե՞ս վճարել, որովհետև որակյալ կադրերը ցածր աշխատավարձով աշխատել չեն ուզում:
Նրանք գնում ենք մասնավոր սեկտոր, որտեղ աշխատավարձերը մի քանի անգամ բարձր են, իսկ պատասխանատվությունը՝ ցածր: Մեր առջև բարդ խնդիր է դրված, բայց պետք է փորձենք պատվով դուրս գալ:
Մանե Հարությունյան
MediaLab.am
