«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանել է քաղաքական վերլուծաբան Ռուբեն Մեհրաբյանը։
-Պարոն Մեհրաբյան, Ցեղասպանության հարցում Հայաստանի դիրքորոշումը արդյոք չպե՞տք է փոփոխության ենթարկվի:
-Ցեղասպանության դեմ պայքարը՝ հանուն ցեղասպանության ճանաչման, հանուն արդարության վերականգնման այդ պայքարը շատ ավելի երկար է, քան ՀՀ՝ որպես պետության պատմությունը: Այդ պայքարը ծագեց պետության բացակայության պայմաններում, և այնուհետև անցում կատարվեց դեպի նոր պայմաններ, երբ արդեն կար անկախ Հայաստան՝ միջազգայնորեն ճանաչված պետություն՝ իր քաղաքացիներով: Բայց, ցավոք սրտի, այդ պայքարում որևէ ադապտացիա չարվեց: Այսինքն՝շատերը գերադասեցին ուղղակի իներցիայով շարժվել, այն, ինչն ավելի սովորական է, ավելի հեշտ: Ես կարծում եմ, որ վերջին ժամանակահատվածում մենք տեսնում ենք, որ Հայաստանն ունի շատ հստակ արտաքին քաղաքական օրակարգ: Եվ ես կարծում եմ, որ այդ ամենը պետք է մի հատ վերաարժևորվի, վերագնահատվի և վերաձևակերպվի:
-Ի՞նչ դիրքերից պետք է Հայաստանը հանդես գալ, ի՞նչ պետք է փոխվի:
-Նախ և առաջ Հայաստանը պետք է առաջնորդվի իր շահերից ելնելով, առաջին հերթին՝ ազգային անվտանգության շահերից, մեր պետության՝ միջազգայի դիրքերի ամրապնդման շահերից: Այն շահերից, որ Հայաստանը պետք է բազմապատկի իր բարեկամների թիմը, իր թշնամիներին դարձնի բարեկամ: Սա պետք է լինի մեր մտահոգության առարկան:
-Եղեռնի տարելիցի առթիվ մենք Թուրքիայի դրոշի այրման արարողության ականտես եղանք, սա ի՞նչ է նշանակում, ի՞նչ արդյունք կարող է ունենալ այս ակցիան:
-Մենք տեսնում ենք քայլեր, որոնք իմ նշածի տրամաբանությանն ուղղակի դեմ են: Հենց նույն այդ դրոշի այրման դեպքը: Բազմաթիվ թուրքեր տարիներով բանտ են նստել, ինչ է թե ճանաչել են Հայոց Ցեղասպանությունը: Դրա մասին գիրք են գրել կամ հայտարարություն են արել, հետ չեն կանգնել իրենց գաղափարից: Դա նաև նրանց դրոշն է:
-Նման քայլերով ի՞նչ են ուզում ցույց տալ:
-Ես կարծում եմ, որ այդ հարցի հասցեատերը ես չեմ, նրանք են: Բայց ես հասկանում եմ մի բան, որ սա ուղղակի վնաս է մեր պետությանը: Երկրորդ, բողոք արտահայտելու բազմաթիվ քաղաքակիրթ և շատ ավելի ազդու ձևեր կան, քան այդ վայրենի ու անքաղաքակիրթ մեթոդները: Ի վերջո, այդ դրոշը վառելուց Թուրքիային ոչինչ չի լինում: Ինչ լինում է, դրոշ վառողի իմիջին է վնաս լինում: Մենք խաժամուժ չենք, քաղաքացիներ ենք, քաղաքացին իրեն նման բան թույլ չի տալիս: Ես նաև հասկանում եմ, որ երիտասարդներ են դա անողները, գուցե մինչև վերջ չեն հասկանում, բա լավ, այն մեծահասակնե՞րը, որոնք այդ ամենն ուղղորդում են: Ես դա դա գնահատում է ոչ այլ ինչ, քան ուղղակի ստորություն, տգիտություն, բարդույթավորված մարդու արարք: Դա արդյուք չի տալիս, բացասական հետևանք է ունենում, թե կարճաժամկետ, թե երկարաժամկետ հեռանկարում: Դրական իմաստով ոչ մի արդյուք չկա, պատմությունը նման բան չի արձանագրել:
-Դուք ցեղասպանության հարցում Հայաստանի պահվածքում զոհի հոգեբանություն նկատո՞ւմ եք:
-Եվ դա եմ նկատում, և ինչ-որ առումով նկատում եմ բոշայի, ուզվորի, զզվեցնող բողոքավորի կեցվածք, ինչը վիրավորական է մեր պետական ու ազգային արժանապատվության համար: Բացի դրանից, այս ամենն օգտագործվում է որպես գործիք, սեփական քաղաքական այդ ձախողումները կոմպենսացնելու ինչ-որ եղանակ: Մի զզվելի պոպոլիզմի լայն դաշտ կա, որը չեն խորշում ուղղակի շահարկել, և այդ ամենը բացի զզվանքից, այլ բան չի առաջացնում:
Այդ ամենը զզվելի է: Հետևաբար, քաղաքականության փոփոխություն պետք է լինի, նախ պետք է լինի արժանապատիվ քաղաքականություն՝ հենված և հիմնված մարդկային և համամարդկային արժեքների վրա և համարդկային արժանապատվության վրա:
Չի կարելի նման բան, ուղղակի չի կարելի: Եթե մարդիկ քաղաքականությունից այդքան տգետ են, դա դեռ չի նշանակում, որ շատ ավելի ազդու, արժանապատիվ ու քաղաքակիրթ եղանակներ չկան: Ուրիշ բան, ձեր խելքները չի հասնում: Չի հասնում, սովորեք կամ մի կողմ քաշվեք, թող գան նրանք, ում խելքները հասնում է:
Ուզվորին չեն հարգում, սա կյանքի ու քաղաքականության օրենքն է, ուզվորին փայտով լարում են՝ լավագույն դեպքում դեմը մի բան գցելով:
Ռոզա Հովհաննիսյան
MediaLab.am
