«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է քաղտեխնոլոգ Արմեն Բադալյանը
– Պարո՛ն Բադալյան, ընդդիմադիր ուժերը ակտիվ գործողություններ են սկսել՝ մի մասը Ազատության հրապարակում անժամկետ նստացույց է անում, իսկ մյուս մասն էլ փողոցներ է փակում, իրազեկման քայլերթ անում, օրինակ՝ այսօր Իջևանից են գալիս Երևան: Ինչպե՞ս եք գնահատում ընդդիմության այս գործողությունները:
– Մեկշաբաթյա նստացույցի արդյունավետությունը կարող են գնահատել միայն այդ սցենարի հեղինակները, որովհետև իրենք գիտեն, թե ինչ խնդիր են դրել իրենց առաջ: Եթե խնդիր էին դրել արժանանալ լրագրողների ուշադրությանը, այդ առումով արդյունավետ էր, արժանացան: Եթե խնդիր էին դրել, որ Ազատության հրապարակում ամեն օր պետք է հավաքվեր 10 հազար մարդ, ապա նստացույցն արդյունավետ չէր:
Ինչ վերաբերում է փողոցի ակցիաներին. քաղաքական գործընթացը սիրում է համակարգվածություն, էնպես չէ, որ, ինչպես ասում են՝ քեֆդ տվեց, կամ այսօր առավոտյան արթնացար ձախ ոտքից, ուրեմն դուրս ես գալիս, փողոց ես փակում:
Համակարգված մոտեցում է պետք, ինչն այս պահին ես չեմ տեսնում: Այսօր ՀՅԴ երիտասարդները դուրս եկան, ինչ-որ ավտոբուս կանգնեցրին, փողոց փակեցին, ոստիկանությունն էլ, բռնություն կիրառելով, տարավ նրանց, հիմա դրա իմաստը ո՞րն էր:
Քաղաքականության մեջ, իհարկե, զգացմունքները տեղ ունեն, բայց չի կարելի թույլ տալ, որ զգացմունքայնությունը գերիշխի քաղաքական սառը տրամաբանությանը, իսկ մենք տեսնում ենք, որ ՀՅԴ-ականների մոտ սկսում է զգացմունքայնությունը գերիշխել:
Եթե փակվեին Երևանի բոլոր փողոցները, որը պետք է ինչ-որ արդյունք տար, դա հասկանալի կլիներ, բայց փակել մի փողոց, որի արդյունքում դու հայտնվելու ես ոստիկանության բաժնում, դրա իմաստը ո՞րն է:
– Ասում են՝ իրազեկում են մարդկանց, օրինակ՝ Իջևանից մեկնարկած քայլերթն էլ է այդ նպատակով արվել:
– Փողոց փակելով՝ իրազեկում չես անում, իրազեկման տարբեր ձևեր կան, հատկապես՝ երբ դու ունես սեփական հեռուստաընկերություն, և ընդդիմության այդ կողմն ունի իրեն աջակից բազմաթիվ լրատվամիջոցներ, որոնք շատ ավելի լավ իրազեկում կարող են անել, քան փողոց փակող մարդիկ:
Փողոց փակելով՝ իրազեկում չեն անում, ուղղակի ուզում են կրկնել 2018 թվականի գործողությունները, բայց եթե դու 18 թվականն ես ուզում կրկնել, խորությամբ չուսումնասիրելով 18 թվականի պայմանները, միայն մեխանիկորեն անել այն, ինչ արվում էր, ապա դառնում ես ծաղրուծանակի առարկա: Քաղաքականությունը չի սիրում այս կարգի անլուրջ մոտեցում:
Ասում եք՝ քայլերթով գալիս են. քայլերթը մի քանի օր տևում է, այնպես չէ, որ սկսում ես քայլել, կես ժամ հետո նստում ես տաքսի ու հասնում Երևան: Քայլերթը լուրջ մոտեցում է պահանջում, այսինքն՝ քայլերթի նպատակը ո՞րն է, իմաստը ո՞րն է:
Գործող վարչապետը երբ 2018-ին Գյումրիից քայլելով եկավ հասավ Երևան, խնդիր էր դրել իր առաջ՝ որոշ հարցեր լուծել իշխանության հետ, ընդդիմության հետ, իրավիճակը լրիվ այլ էր:
Եթե դու վերցնում ես նույնը ու փորձում ես կրկնել նույնը, բնականաբար, հաջողություն չես ունենա: Ուրիշ հարց է, եթե ուզում ես տեխնոլոգիան կիրառել, դա կարող ես անել, բայց խնդիրը ինչպե՛ս անելն է, ե՛րբ անելն է ու նպատակները, կոորդինատային ինչ համակարգվածությամբ անելը՝ այսօր ես դա չեմ տեսնում:
– Պարո՛ն Բադալյան, իսկ ինչո՞ւ են փորձում կրկնօրինակել գործող իշխանության կիրառած տեխնոլոգիաները:
– Իրենց թվում է՝ եթե իրականացնեն արտաքին կրկնօրինակում, ապա նույն արդյունքը կստանան, բայց այդպես չէ: Տեխնոլոգիան միջոց է, ընդամենը գործիք է, օրինակ՝ ունեք մուրճ, որը գործիքն է, դրանով պետք է մեխը խփեք պատին: Եթե ձեր մեխը բարակ է, իսկ պատը՝ ահավոր հաստ, ապա այդ պարագայում այդ մուրճը դառնում է բացարձակ անիմաստ, անարդյունավետ: Այստեղ տեխնոլոգիան չէ մեղավոր, պայմաններով է որոշվում կիրառվելիք տեխնոլոգիան:
Աշխարհի բոլոր երկրներում էլ քայլերթ կա, հանրահավաքներ կան, հարյուրավոր այլ տեխնոլոգիաներ կան, բայց դրանք հրաշքներ չեն գործում, ամեն ինչ կախված է պայմաններից ու տվյալ ժամանակահատվածից:
– Եթե խորհրդարանական ընդդիմությունը շարունակի նույն տեխնոլոգիաները կիրառել, չի՞ կարող իշխանափոխության հասնել:
– Եթե ամբողջությամբ մեխանիկորեն կրկնի՝ չի կարող հասնել, եթե համակարգված մոտեցում ցուցաբերի՝ ապա կհասնի հաջողության:
– Սերժ Սարգսյանի ու Ռոբերտ Քոչարյանի անմիջական մասնակցությունը որքանո՞վ կարող է օգնել ընդդիմությանը հաջողության հասնելու համար:
– Բնականաբար ընդդիմադիրների գործողություններն անմիջականորեն խրախուսվում ու հավանության են արժանանում իրենց ղեկավարների կողմից, բայց բնական է, որ նրանք անմիջական գործողություններին չեն մասնակցելու՝ ելնելով ինչ-ինչ սահմանափակումներից:
– Պարո՛ն Բադալյան, որպեսզի ընդդիմությունը հաջողության հասնի, ի՞նչ քայլեր պետք է անի:
– Պետք է գործողությունները համակարգված լինեն, ու պետք է հասկանան, թե եղած պայմաններում որ գործողությունները կնպաստեն հաջողությանը, որովհետև այս պայմանները 2018 թվականի ապրիլ-մայիսյանի հետ առնչություն չունեն, իրավիճակն ամբողջովին փոխվել է և՛ երկրի ներսում, և՛ դրսում, իսկ այդ երկու իրավիճակներն էլ պետք է հաշվի առնել, չես կարող դրանք անտեսել ու փորձել դրանցից անջատ գործողություններ անել:
Եթե կարողացան այդ երկուսը միասին անել, ապա կկարողանան հասնել իշխանափոխության, եթե իմ նշած պայմաններից թեկուզ մեկը սխալ կիրառեցին՝ հաջողություն չեն ունենա, դրա համար եմ ասում, որ պետք է համակարգված պայքար իրականացնեն: Իսկ կանե՞ն, թե՞ ոչ՝ ես չեմ կարող ասել: Այս պահին ես դեռ տեսնում եմ մեխանիկական կրկնություններ, բայց չեմ կարող ասել՝ երկրի ներսում ու դրսում տիրող իրավիճակը հաշվի առնվե՞լ է ընդդիմության կողմից, թե՞ ոչ:
– Իսկ հանրության վերաբերմունքն ընդդիմության նկատմամբ փոխվե՞լ է:
– Հասարակության զգալի մասի մոտ փոփոխություն կա, բայց այդ զգալին ինչքա՞ն է՝ 25 տոկոս, 30 տոկոս, թե՞ ավելի շատ՝ չեմ կարող ասել, դա սոցիոլոգիական հարցումները պետք է ցույց տան, բայց Հայաստանում սոցիոլոգիական հարցումների փոխարեն զարգացած է սոցիոնկարչությունը:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
