«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է իրավապաշտպան Նինա Կարապետյանցը
– Տիկի՛ն Կարապետյանց, նախօրեին Արագածոտնի մարզում հնչած կրակոցները, ոստիկանության հայտարարությունը, դրան հետևած մեկնաբանություններն ինչպե՞ս եք մեկնաբանում:
– Նախ սկսեմ նրանից, որ ատելության խոսքն ու անհանդուրժողականությունը այնքան են գեներացվել, որ չեմ հիշում արդեն, թե որ ժամանակներից սկսած անընդհատ պնդում էի, որ անխուսափելի է լինելու դրանց հետևանքները փողոցում տեսնելը: Կոնկրետ դեպքն այդ օրինակներից մեկն է:
Չի կարելի հայհոյանք, վիրավորանք, սպառնալիք հնչեցնել, խոսքը բոլոր կողմերի մասին է, մուրճ ու մանգաղ թափահարել ու համարել, որ դա անհետևանք էր մնալու, առավելևս, չէր կարելի ատելության խոսքն ու բռնությունը հանդուրժել խորհրդարանում, որի հետևանքը հուշելու էր շարքային քաղաքացուն, որ դա նորմալ ու խրախուսելի վարքագիծ է:
Այսինքն՝ «շեֆին պաշտպանելու համար ինչ ուզում եք՝ կարող եք անել, միևնույն է՝ ձեզ ներում է շնորհվելու» գաղափարախոսությունը տեսել ենք նախկին հանցավոր ռեժիմի ժամանակ, ու շատ ցավալի է, որ ընդօրինակվում է: Մասնավորապես, խորհրդարանում պատգամավորների սեռական բնույթի հայհոյանքներն ու ծեծկռտուքը՝ ու ոչ մի արձագանք, Ալեն Սիմոնյանի գործողությունները փողոցում՝ ու ոչ մի արձագանք, ու բազմաթիվ այլ դեպքեր, որտեղ յուրայինները մնացել են անպատիժ, ինչը թույլ էր տալիս ենթադրել, որ գործողություններն ավելի սրանալու են, մասնակիցներն էլ՝ թվաքանակով ավելանան:
Ոստիկանությունն էլ իր դերակատարման մեջ է. բոլորովին էական չէ, թե ով կլինի իր տերը, տվյալ դեպքում իշխանության են Նիկոլ Փաշինյանն ու իր թիմը, ինքը կոծկելու է նրանց յուրայինների խնդիրները, հետո կգան ուրիշները՝ կկոծկի ուրիշներինը, ինչպես արել է նախորդների ժամանակ: Տրամաբանորեն ոչինչ չի փոխվել այս համակարգում: Դրա համար էինք մենք պահանջում, որ խորքային փոփոխություններ լինեն, լյուստրացիաներ ու վեթինգներ լինեն:
– Հակված եք մտածելու, որ այս սպանություններն իսկապե՞ս քաղաքական դրդապատճառներով են եղել, թե՞ ոչ:
– Կարծում եմ, որ միայն ոստիկանության հայտարարությունն արդեն իսկ բոլոր հիմքերը տալիս է կասկածելու, որ սա, եթե անգամ ինքնին քաղաքական պատվերի շրջանակներում չգնահատենք, սպասենք ողջամիտ քննության, թեև չեմ էլ սպասում, միևնույն է, հիմքում դրված են բոլոր կողմերի ատելության խոսքը, բոլոր կողմերի բռնության ջատագովումը, բոլոր ժամանակներում յուրայիններին արդարացնելը:
– Տիկի՛ն Կարապետյանց, այսինքն՝ այս ու համանման այլ դեպքերում մեղավոր են և՛ պետական պաշտոնյաները, որոնք իրենց բառապաշարով, վարքով օրինակ են ծառայում հասարակության համար, և՛ իրավապահ մարմիննե՞րը, որոնք պատշաճ աշխատանք չեն իրականացնում:
– Այո՛, երկուսն էլ մեղավոր են, որովհետև երբ նախկինում մեկ այլ պատգամավորի եղբայր փողոցում կրակոցներ հնչեցրեց ու շատ կարճ ժամանակով կալանավորվեց, հետո բաց թողեցին, մեծ մասի վերաբերյալ քրեական գործեր էլ չհարուցվեցին, դա եղել է փոխադարձ համաձայնության հետևանք: Այնպես չէ, որ արդարադատություն իրականացնող մարմիններն ու իշխանությունը առանձին են, նրանք շատ սերտ են փոխկապակցված: Բա այդ պաշտոնների բարձրացումը, պարգևավճարների տրամադրումը, աշխատավարձերի լրացումը, նախկինում արված հանցագործությունները չտեսնելը, ներելը ու ավելի բարձր պաշտոնների նշանակելը այդ անձանց քի՞չ են:
– Ընդդիմադիրների հետ համաձա՞յն եք, որ Հայաստանում գնալով հաստատվում է «ՔՊ-ի բեսպրեդելը»:
– Նախորդ հանցավոր ռեժիմը թող բեսպրեդելից չխոսի: Բեսպրեդելի ու այս այլանդակության, այլասերվածության հիմքերը դրել են իրենք, իրենք են այդ ոլորտի աստվածները: Հուսամ՝ ինչ-որ փուլում վիճակը կշտկվի, բայց իրենց տիեզերական ու աստվածային մասշտաբի բեսպրեդելին այս իշխանությունը դեռ չի հասել, մի փոքր ժամանակ ու տեղ դեռ ունի:
– Քանի դեռ այս իրավիճակը չի շտկվել ՝ ի՞նչ սպասել:
– Ներսում իրավիճակը չշտկվելը շատ ձեռնտու է շատ ու շատ կողմերի, բայց ձեռնտու չէ ներսում Հայաստանի շահերով իրապես մտահոգ մարդկանց, այնպես որ, փորձելու են էլի նման իրավիճակներ ստեղծել, բայց ես չեմ կարծում, որ, օրինակ՝ կոնկրետ միջադեպը դրսից հրահրված լինի, սա ներսի տգետների ու անկիրթների, իրենց տերերին ծառայելու ցանկություն ունեցողների վարքագիծ է:
Մեծ հույս ունեմ, որ ժողովուրդը, սակայն, չի գնա ավելի մեծ ծավալի բախումների, որովհետև դաշտում եղած և ոչ մի քաղաքական ուժ ու լիդեր արժանի չէ, որ շարքային քաղաքացին նրանց համար մեկը մյուսի դեմ այդ աստիճանի պատերազմ մղի ներսում: Նրանք բոլորն էլ մերժելի են, բոլորը, ովքեր բռնություն ու ատելություն են քարոզել:
– Իսկ ընդդիմությանն ու իշխանությանը ձեռնտո՞ւ է այս իրավիճակը:
– Չգիտեմ ինչքանով է ձեռնտու իշխանություններին, որովհետև եթե նրանք իսկապես հանուն Հայաստանի բանակցությունների են մասնակցում, դա նրանց կարող է խանգարել, բայց այն, որ ընդդիմադիրներին շատ ձեռնտու է՝ միանշանակ, որովհետև նրանք այդ դեպքերով փորձում են դիվիդենտներ շահել: Նրանք մարտի 1 արած են, հոկտեմբերի 27 արած են, քաղաքական սպանություններ, հետապնդումներ իրականացրած իշխանություն են, հետևաբար կարիք ունեն հաշիվը 1 :1-ի հասցնելու: Իշխանություններին, չեմ կարող ասել՝ ինչ իմաստով է ձեռնտու, բայց եթե ձեռնտու չլիներ՝ այլ վարքագիծ կդրսևորեին:
– Տիկի՛ն Կարապետյանց, կոնկրետ դեպքի վերաբերյալ ինչպիսի՞ն պետք է լիներ իշխանական պատգամավորների ու ոստիկանության արձագանքը:
– Իրավապահ մարմինները շատ հստակ պետք է իրականացնեին արդար ու ողջամիտ քննություն, ոչ թե պատվերներ կատարեին: Իշխանություններն էլ պետք է հասկանային, որ չկա իմ ու քո, չկան յուրայիններ, կան խնդիր առաջացրած կերպարներ, որոնք պատասխանատվության պետք է ենթարկվեն:
– Ոստիկանության երեկվա տարածած հայտարարությունը պատվերի՞ արդյունք էր:
– Շատ են շտապել, եթե մեկ շաբաթ կամ չորս օր հետո անեին՝ կասեինք, լավ, մի 100 հոգու հասցրել են հարցաքննել, տեսախցիկների տեսանյութերը հասցրել են նայել, բայց երբ շտապում են շատ արագ ասել, որ դեպքը քաղաքական աստառ չունի, դա նշանակում է, որ հրաման է եղել, համապատասխան հրահանգ:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
