«Ես չունեմ հավատ, որ Ֆրանսիայի Ազգային ժողովիբանաձևը մենք կօգտագործենք պրոհայկական նպատակներով». Թևան Պողոսյան

Լուսանկարը՝ Sputnik Արմենիա

«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է քաղաքական վերլուծաբան Թևան Պողոսյանը

Պարո՛ն Պողոսյան, ի՞նչ էական արդյունք է տալու Հայաստանին Ֆրանսիայի Ազգային ժողովի կողմից միաձայն ընդունված՝ Հայաստանին աջակցող և Ադրբեջանի նկատմամբ պատժամիջոցներ առաջարկող բանաձևը, եթե նկատի ունենանք Ֆրանսիայի ԱԳՆ հայտարարությունն այս բանաձևի վերաբերյալ, որով, ըստ էության, ասվում է, թե սա չի արտացոլում Փարիզի պաշտոնական գիծը:

– Ե՛վ Սենատը, և՛ պառլամենտը ընտրվում են Ֆրանսիայի ժողովրդի կողմից, հետևաբար դա ամբողջ ժողովրդի կարծիքն է, դրանից ավելի ներկայացուցչական կառույցը ո՞րն է: ԱԳՆ-ի հայտարարությունը դիվանագիտական հնարք է՝ գործադիրի կողմից կիրառված, նշելու, որ միգուցե իրենք կօգտագործեն այդ հնարավորությունը՝ ելնելով Ֆրանսիայի շահերից:

Իրենք պատրաստեցին իրենց համար գործիքակազմ կամ դիվանագիտական ֆոն, որ եթե պետք լինի՝ դա հետաձգեն, պետք լինի՝ սրեն, ձգձգեն, ինչը բնական է: Ցանկացած խորհրդարանից հնչում է տեքստ, որն իր գործադիրն օգտագործում է: Այսքանով ֆրանսիացիներն իրենց շահերը պահեցին, պաշտպանեցին, իրենց համար «զինատեսակ» հայտարարություն ընդունեցին, որը պետք եղած դեպքում կօգտագործվի, երբ ժամանակը կհասունանա, ու Ֆրանսիան կհասկանա, որ այդ գործողություններով կկարողանա ֆրանսիական շահն առաջ տանել:

Անդրադառնալով ձեր բուն հարցին. կա այդ «զինատեսակը», չէ՞, հիմա որքանո՞վ է դա օգտագործվելու մեր կողմից, ինչքանո՞վ են գործող իշխանությունը, ընդդիմությունը համապատասխան վայրերում կարողանալու դա օգտագործել: Կկարողանա՞ն օգտագործել՝ մեզ համար դրական բան կլինի, չե՞ն կարողանա՝ թշնամիները կօգտագործեն՝ իրենց շահերն առաջ տանելու համար:

Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն միանգամից հայտարարեց, որ Ֆրանսիան այլևս չի կարող համարվել անաչառ միջնորդ, ինչն Ադրբեջանը միշտ է ասել, իրենց շահերը առաջ են տանում: Այսինքն՝ մեզնից է կախված արդյունավետությունը, հիմա առաջանում է հարց՝ ունե՞նք հավատ, որ կօգտագործվի պրոհայկական նպատակներով, ես չունեմ, որովհետև առնվազն մեր Ազգային ժողովը նույն տեքստը չի կարողանում ընդունել: Մեկին մեկ այս տեքստը թող դնեն խորհրդարանում քվեարկեն, կքվեարկե՞ն: Նույնաբովանդակ տեքստեր ժամանակին առաջարկվել է ընդդիմության կողմից կամ հանրության տարբեր կողմերից, չեն ընդունում:

– Ձեզ համար պա՞րզ է այդ հարցի պատասխանը, թե ինչո՞ւ ՀՀ Ազգային ժողովը չի ընդունում նման նախագիծ:

 – Վախենում է:

– Ումի՞ց կամ ինչի՞ց:

– Չգիտեմ, իրենց հարցրեք՝ ումի՛ց եք վախենում, վերահաստատեք Անկախության հռչակագրում նշվածը, ումի՛ց եք վախենում, վերահաստատեք Գերագույն խորհրդի ընդունած որոշումները, որ Հայաստանի որևէ պետական չինովնիկ իրավունք չունի ստորագրել մի բան, որում Արցախի շահերը պաշտպանված չեն: Կամ ինչի՞ց են վախենում Արցախի Հանրապետությունը ճանաչելու համար:

Մեկ անգամ չէ, որ ասվել է՝ կար ներքին որոշում, որ երբ Ադրբեջանը սանձազերծեր պատերազմ, Հայաստանը կճանաչի Արցախի Հանրապետությունը, իսկ սեպտեմբերի 27-ից շատ են եղել այդ հնարավորությունները: Մի բան, որ մարդ չի անում, չի անում կա՛մ իր սեփական հաշվարկներից ելնելով, կա՛մ վախից: Նկատի ունենալով կատարվողը՝ պարզ է, որ չկա հաշվարկ, ուղղակի վախից չեն անում, իսկ թե ինչի՛ց է այդ վախը՝ թող իրենք ասեն:

– Պարո՛ն Պողոսյան, ՌԴ արտգործնախարարն ասել է, որ «Բաքուն պատրաստ է Ղարաբաղի հայերին տալ այն իրավունքները, որոնք ունեն Ադրբեջանի մյուս քաղաքացիները»…

– Լավրովը դիվանագետ է, որը ներկայացնում է իր երկիրը, ու նա մշտապես խոսելու է Ռուսաստանի շահերից: Շուտով լինելու է Լավրով-Բայրամով հանդիպումը, այդ հանդիպումը չփչացնելու համար ինչ ասես հիմա կասի, բայց ինքը նրբորեն է ասում, որը պետք է ուշադիր կարդալ: Ասում է՝ «Բաքուն պատրաստ է Ղարաբաղի հայերին տալ այն իրավունքները, որոնք ունեն Ադրբեջանի մյուս քաղաքացիները»:

Լավրովը չգիտի՞, որ Ալիևը դիկտատոր է ու ոչ մի իրավունք էլ չի ապահովում, այս ամենն արվում է, որ եկող հանդիպմանը իր երկրի շահերը կարողանա առաջ տանել: Ռուսաստանին այսօր պետք է անել այդ հայտարարությունը՝ անում է, վստահ եմ, որ Լավրովն էլ է կարդում զեկույցները, որ Ադրբեջանում որևէ քաղաքացու իրավունք պաշտպանված չէ:

Իսկ միտքը, թե «իզուր չէ, որ ՀՀ ղեկավարությունը վերջին շրջանում խոսում է ոչ այնքան ԼՂ կարգավիճակի մասին, որքան այն մասին, որ պետք է ապահովել ԼՂ-ում հայկական բնակչության իրավունքները», ինչպե՞ս կմեկնաբանեք:

– Ուզում է հայ ազգին ասել՝ ինքներդ նայեք, ձերոնք կարգավիճակի թեմա չեն բարձրացնում, էլի ռուսական շահերն է առաջ տանում: Բայց այս մասին Լավրովը չէ, որ պետք է ասեր, մենք էլ նոր իմանայինք, որ պատերազմից հետո հայկական կողմը կարգավիճակի հարց չի բարձրացնում, ամբողջ փորձագիտական դաշտն այդ մասին էր խոսում:

Եթե Լավրովը նման բան է ասում, նշանակում է կա նպատակ. Լավրովի որևէ բառ, նույնիսկ բարևը իմաստային է՝ ռուսական շահերն առաջ տանելու համար: Բոլոր երկրներն էլ առաջ են տանում իրենց շահերը, որտեղ Հայաստանն առաջին գծում չէ, Հայաստանի շահն էլ պետք է առաջ տանի Հայաստանի իշխանությունը:

– Ռազմական նոր էսկալացիայի վտանգը բա՞րձր եք գնահատում:

– Ամեն օր, ժամ ու վայրկյան կա այդ վտանգը, որովհետև մենք պատերազմի մեջ ենք գտնվում, պատերազմը չի ավարտվել: Պատերազմն այսօր դիվանագիտական է, տնտեսական, տեղեկատվական, սոցիալական, աշխարհաքաղաքական տարբեր երևույթների մեջ է:

Այդ էսկալացիան ամեն օր կա, այսօր չե՞ն կրակել. ամեն օր կրակում են, վիրավոր ունենք: Եթե նկատի ունեք լայնամասշտաբ, ապա իմ նշած դաշտերում պատերազմը երբևէ դադար չի առել, իսկ երբ սահմանին Ադրբեջանի պատկերացմամբ ստեղծվի բարենպաստ պայման, ինքն օգտվելու է դրանից:

– Ձեր նշած պատերազմական հարթակներում Հայաստանի իշխանությունը համապատասխան արձագանքո՞ւմ է:

– Ասում է՝ դա ձեզ վրա պետք է զգաք: Եթե այսօր մեր հանրապետությունում կան թշնամու կողմից գրավված տարածքներ, պատրաստվա՞ծ ենք, թե՞ չէ, եթե պատրաստված լինեինք, պատշաճ արձագանքեին՝ գրավված տարածքներ չէինք ունենա:

Քրիստինե Աղաբեկյան

MediaLab.am