«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է քաղաքագետ Սուրեն Պետրոսյանը
-Պարո՛ն Պետրոսյան, փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանն այսօր հայտարարել է. «Որոշակի պատկերացումներ և պայմանավորվածություններ ունենք առ այն, որ ապաշրջափակման հետ կապված կարգավորումները իրականացվելու են ԱՊՀ երկրների իրավական բազայի կարգավորումների շրջանակներում»: Խնդրում եմ ասեք՝ ի՞նչ է իրենից ենթադրում ԱՊՀ երկրների իրավական բազայի կարգավորումը:
-Շատ կարևոր է հասկանալ, որ ի սկզբանե ապաշրջափակում ասվածը կեղծ օրակարգ է, որովհետև ՀՀ-ն երբեք որևէ մեկի հետ սահման չի փակել, ինքը երբեք չի եղել շրջափակման հիմնական դերակատար, մեր նկատմամբ են կիրառել ապաշրջափակումն ու սահմաններ փակել, հետևաբար այդ թեզն արդեն խնդրահարույց է:
ԱՊՀ երկրների կարգավորման վերաբերյալ այս պահին որևէ հստակ բան չեմ կարող ասել, որովհետև չեմ կարող ասել, թե ինչ իրավական կարգավորումներ են գործում, որովհետև պետք է նախ հասկանալ, թե ԱՊՀ այդ կարգավորմամբ նորմատիվ ի՞նչ իրավական ակտեր են գործել ապաշրջափակում ասվածի պարագայում և որոնք են ընդունվելու որպես ելակետ:
Դելիմիտացիայի ու դեմարկացիայի համար ԱՊՀ ո՞ր քարտեզներն են հիմք ընդունվելու. 1984 թվականի՞, 1932-ի՞ թե՞ 1961, կա նաև 1989 թվականի, որի լեգիտիմությունը կասկածի տակ է: ԱՊՀ ասվածը բավականին մանիպուլյատիվ բնույթ է կրում, որովհետև, եթե ասում են, որ կարգավորումը սրա հիման վրա է ընթանալու՝ պետք է բնակաչությանը ոչ թե մանիպուլյատիվ եզրույթներ տալ, այլ պետք է բացատրել դրա էությունը, ես անձամբ, դրա էությունը չեմ պատկերացնում: Եթե այդ էության մեջ լիներ հայանպաստ որևէ տարր՝ հաստատ այն 24 ժամ կթմբկահարվեր, բայց տեսնում ենք, որ չկա նման բան: Բացի այս, դա շատ-շատ մեծ հասկացություն է, որում առկա բազմաթիվ իրավական կարգավորումներ շատ դեպքերում հակասության մեջ են ԵԱՏՄ կարգավորումների հետ:
Մարդկանց պետք է տրամաբանությունը բացատրել. Շրջափակում ենք ի՞նչը, մենք ի՞նչն ենք բացում, դիմացինը՝ ի՞նչը, չնայած, կրկնեմ, որ մենք բացելու ոչինչ չունենք, որովհետև մենք միշտ բաց ենք եղել, դիմացինը ի՞նչն է բացում ու դրա դիմաց ի՞նչ է ուզում, թե չէ՝ ԱՊՀ, ԵԱՏՄ, ՀԱՊԿ, դրանցով ուղղակի փորձում են մարդկանց շփոթության մեջ գցել:
–Սահմանազատման ու սահմանագծման հարցում իշխանությունը որքանո՞վ է անկեղծ հանրության հետ: Այս գործընթացում Ձեզ համար գաղտնի տարրեր նկատելի՞ են:
-Իշխանությունը՝ անկախ իր էությունից, չի կարող ազնիվ լինել հանրության հետ՝ շատ տրամաբանական պատճառով, որովհետև որևէ կերպ չի սպասարկում հայկական օրակարգ, իսկ կարող է ազնիվ լինել միայն այն պարագայում, երբ ինչ-որ տեղ սպասարկում է նաև իր շահերն ու այն կարող է բարձր գլխով ներկայացնել հանրությանը:
Իշխանությունը չի կարող ազնվորեն նախապես հանրությանը ներկայացնել այնպիսի օրակարգ, որտեղ իրականում ուղղակիորեն որևէ հայկական շահ չի սպասարկվում:
Այս պարագայում, գործնականորեն ուղղակի անհնար է ազնիվ լինել հանրության հետ, չնայած, որ հանրությունը, կարծես հեշտությամբ ընդունում է, որ Արցախն այլևս մեզ պետք չէ, որ Շուշին «դժբախտ ու դժգույն էր», այնուամենայնիվ, ազնվությունն այս պարագայում կարող է պայթյունավտնգ լինել:
–Պարո՛ն Պետրոսյան, կարծում եք, որ Ադրբեջանը ապաշրջափակման դիմաց Հայստանից ինչ-որ զիջումնե՞ր է պահանջում:
-Անպայման, Ադրբեջանը իր ցանկացածն ամեն րոպե ստանում է. դրանք կլինեն ռազմավարական նշանակության տարածքներ, թե այլ բան ու ոչ մեկ նրան չի կարող և ցանկություն էլ չունի խոչընդոտել, բայց ամենաողբերգականն այն է, որ Հայաստանն է ամեն գնով ուզում ապաշրջափակում ու պատրաստ է դրա դիմաց տալ ամեն ինչ:
–Ինչո՞վ եք բացատրում իշխանության այդ պատրաստակամությունը:
-Նախ ամբողջ երեսուն տարվա ընթացքում, հիմա գուցե ավելի շատ, նպատակը իշխանության պահպանումն ու վերարտադրությունն է, որևիցե ժամանակահատվածում, որևէ կերպ ՀՀ-ի շահը անմիջականորեն չի սպասարկվել, սպասարկվել է այնքանով, որքանով դա առաջին հերթին ածանցված է եղել խմբային շահին:
Երկրոդ պատճառը՝ խաղաղության կեղծ օրակարգի նկատմամբ ունեցած հավատն է, որ, եթե մենք տնտեսական հարաբերություններ ունեցանք Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ մեր բոլոր խնդիրները կլուծվեն, բայց դա բնավ այդպես չի լինելու:
–Պարո՛ն Պետրոսյան, ինչ եք կարծում, հայ-թուրքական ստվերային պայմանավորվածություններ ընթանո՞ւմ են այս փուլում:
-Առավել քան համոզված եմ, որ ընթանում են նման պայմանավորվածություններ, որովհետև նույնիսկ թուրքական կողմը խոսեց վրացական կողմի միջնորդության մասին, իսկ հայկական կողմը չժխտեց այդ հանգամանքը: Եթե այդ մակարդակում դա չի ժխտվում ու նաև հաստատվում է՝ դժվար չէ պատկերացնել, որ խոսակցություններ ու քննարկումներ ընթանում են:
Քրիստինե Աղաբեկյան
MediaLab.am
