«1988-ին իրական ժողովուրդն էր, այսօրվա ամբոխը չէր». Գալուստ Սահակյանը` Հայաստանի, Ղրիմի հարցով զանգերի հապշտապության եւ այլնի մասին

«1988-ին իրական ժողովուրդն էր, այսօրվա ամբոխը չէր». Գալուստ Սահակյանը` Հայաստանի, Ղրիմի հարցով զանգերի հապշտապության եւ այլնի մասին
«1988-ին իրական ժողովուրդն էր, այսօրվա ամբոխը չէր». Գալուստ Սահակյանը` Հայաստանի, Ղրիմի հարցով զանգերի հապշտապության եւ այլնի մասին

«Մեդիալաբի» հարցերին պատասխանում է ՀՀԿ փոխնախագահ, ԱԺ ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Գալուստ Սահակյանը:

-Պարոն Սահակյան, Ղրիմի հանրաքվեից հետո Հայաստանը շտապեց արձագանքել՝ Սերժ Սարգսյանն այն «ազատ կամարտահայտման միջոցով ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքի իրացման հերթական օրինակ» անվանեց, իսկ Ստեփանակերտում համերգ կազմակերպվեց: Ինչո՞վ էր պայմանավորված հայկական կողմի շտապողականությունը:

-Հետքաքրիքր է, երկու բանակի են բաժանվել, մի բանակը հետապնդում է, թե խի՞ ձայն չհանեց, մյուս բանակը ասում է, որ արձագանքեց:

Մենք պատերազմող երկիր ենք, ընդ որում, ազգերի ինքնորոշման իրավունքը մեզ համար բավական բարձրարժեք կատեգորիա է: Ղրիմի և Ուկրաինայի թնջուկում մենք որևէ դերակատարում չունենք, կա Ռուսաստան, Ամերիկա, Եվրոպա: Այսինքն՝ մեր խնդիրն այստեղ այն է, որ ինչքան քիչ լինեն կոնֆլիկտները, այնքան հնարավոր կլինի մեր խնդիրներն ավելի շուտ լուծելի դարձնել: Դրա համար մեր տեսակետը հետևյալն է. նման խնդիրները պետք է լուծել խաղաղ ճանապարհով: Ես, օրինակ, միտում չունեմ մի կողմին մեղադրեմ, մի կողմին չմեղադրեմ: Քաղաքական տեսանկյունից մեզ համար ազգերի ինքնորոշման իրավունքը գերակա խնդիր է: Իսկ իրավաբանական տեսանկյունից մենք այդքան ինֆորմացված չենք և ոչ էլ այդ թնջուկի լուծման խնդիրների շրջանակում ենք ընդգրված, որպեսզի կարողանանք գնահատականներ տալ:

-Ակնհայտ է, որ Ղրիմի հանրաքվեն ռուսական զորքի ներկայությամբ ու ճնշման տակ է անցկացվել, ըստ ձեզ՝ արդյո՞ք դա կարելի է անվանել ինքնորոշման իրավունքի հերթական օրինակ:

-Նախ այնտեղ միշտ էլ եղել է ռուսական զորք, դա միջազգային պայմանագրերով է արված: Մենք այդ վերլուծման շրջանակներում չենք, որպեսզի ասենք՝ էս զորքը խի էր էստեղ, արդյոք եղել է, թե չի եղել, բա դրանից հետո ինչ են մտածել, որտեղից սկսվեց, առիթը որն էր, պատճառները որոնք էին: Մենք ինֆորմացված չենք, որովհետև այդ շրջանակի դերակատարներից չենք: Դրա այն խնդիրը, որը սկզբունքային է մեզ համար՝ նման խնդիրները խաղաղ ճանապարհով լուծել, մենք դրա ջատագովն ենք: Եթե որևէ խնդիր կլինի միջազգային ասպարեզում, մենք նորից հորդորելու ենք, որ Ուկրաինան շուտ ոտքի կանգնի, որպեսի մեր փոխհարաբերությունները շարունակվեն: Իսկ մեր վայ քաղաքագետները և ոգեղեն մարդիկ, որոնք փորձում են բամբասանքների դաշտում գնահատականներ տալ, դա մեր և իշխանությունների խնդիրը չէ: Մեր ամեն խոսքի համար մենք պատասխան պիտի տանք մեր ժողովրդի առաջ: Իսկ մյուսները որևէ պատասխանատվություն չունեն, որ պատասխան տան, դրա համար ամեն ինչ կարող են խոսել:

-Որոշ վերլուծաբաններ շտապողականություն են որակում Հայաստանի արձագանքը, դուք այդ կարծիքին չե՞ք:

-Մենք չենք շտապել, հիմա եթե մի այլ տեղ էլ լինի, եթե ազգերի ինքնորոշման իրավունք է, դա մեր հիմնական գաղափարախոսությունն ու բնույթն է: Մենք պաշտպանում ենք ազգերի ինքնորոշման իրավունքները, դա չի վերաբերում իրավական կամ իրավաբանական տեսակետից գնահատականներ տալուն: Մենք քաղաքական տեսակետ ունենք, որն ամբողջ աշխարհը գիտի, մեկ անգամ ևս ասում ենք, որ ազգերի ինքնորոշման իրավունքը վեր է ամեն ինչից: Իսկ ինչ վերաբերում է իրավական խնդիրներին, թե զորքը երբ մտավ այնտեղ, արդյոք սահմանադրությամբ իրավունք ունեին, դրանք իրավական խնդիրներ են: Մենք այդ մասով գնահատական տալու համար պիտի այդ շրջանակի դերակատարներ լինենք:

-Պարոն Սահակյան, Հայաստանում ԱՄՆ արտակարգ և լիազոր դեսպան Ջոն Հեֆերնն օրերս ափսոսանք հայտնեց Ղրմի հանրաքվեի վերաբերյալ Հայաստանի արձագանքի կապակցությամբ: Դա չի՞ մտահագում Հայաստանի իշխանություններին:

-Աշխարհում երկակի ստանդարտներ են գործում, եթե այդ ստանդարտները չլինեին, հիմա Ղարաբաղն անկախ երկիր կլիներ: Հզորները փորձում են լուծելի դարձնել այն խնդիրները, որոնք իրենք ունեն: Դրա համար Նժդեհն ասում է՝ ուժն է ծնում իրավունք: Հենց որ մենք էլ շատ ուժեղանանք… Այսօր հարցնում են՝ բա Սիրիայի Քեսաբի դեպքերին չենք մասնակցելո՞ւ: Ապշում եմ անհեթեթ հարցերի վրա, այսինքն՝ որ Քեսաբում բան են անում, հայոց բանակը պիտի գնա, էնտեղ ճակատամարտեր տա՞: Ես պատասխանում եմ՝ դիվանագիտական ճանապարհով ինչ հնարքներ կան, բոլորն օգտագործելու ենք, ինչպես ընդհնարապես Սիրիայի դեպքում օգտագործեցինք, երբ որ 10 հազար սիրիահայեր այստեղ են ապրում:

-Ղրիմի հանրաքվեի վերաբերյալ արձագանքից հետո Ուկրաինան բողոքի նոտա հղեց հայկական կողմին: Մտահոգություն չկա՞, որ Ուկրաինայի հետ Հայաստանի հարաբերությունները կվատանան:

-Ես կարծում եմ, որ մենք շահագրգիռ չենք այդ առումով: Հետո երբ Ուկրաինայում ընտրություններ կլինեն, ընտրության արդյունքում իշխանություն կձևավորվի, բնական է, այդ ժամանակ այդ խնդիրը կարծածվի: Ընտրությունների հետևանքով նոր Դումա է լինելու, նոր Դումայի նախագահ է լինելու, նոր վարչապետ է լինելու, նոր նախագահ է լինելու, ժամանակից շուտ ո՞ւմ հետ բանակցենք: Այսօր ասում ենք, որ մեր հարաբերությունները մնում են նույն հարաբերության վրա՝ և մեր դեսպանն է այնտեղ, և Ուկրաինայի դեսպանն է այստեղ: Եվ ես չեմ կարծում, որ Ուկրաինան դրան պիտի խանդով վերաբերվի և փորձի այս պահին բարեկամներին հետ մղել: Մենք բարեկամ պետություններ ենք այսօր համարվում:

-Հաշվի առնելով Ռուսաստանի նկատմամբ Արևմուտքի կողմից կիրառվող պատժամիջոցները՝ մտավախություն չկա՞, որ Արևմուտքը Հայաստանի հանդեպ նույպես պատժամիջոցներ կկիրառի:

-Լրացուցիչ ճնշումների գաղափարը մեր մտավորականների, քաղաքական գործիչների միջից պիտի իսպառ վերանա: Սրանից ավելի մեծ ճնշումներ մեզ համար հնարավոր չէ, մենք պատերազմող երկիր ենք, փակ սահմաններով, այսօր էլ պատերազմը չի վերջացել, շարունակվում է: Դրանից առավել ճնշումներ, բնականաբար, աշխարհը դեռևս չի ստեղծել: Պակասելու հնարավարություններ կան, բայց դրանից ավելը չկա:

-Ղրիմի հանրաքվեից հետո որոշ գործիչներ ակտիվացան ու սկսեցին հայտարարություններ անել Ղարաբաղը Ռուսաստանին միացնելու անհրաժեշտության մասին: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այս հայտարարություններին:

-Անհեթեթ, անտրամաբանական, նույն հայի օտարամոլության գագաթնակետին հասած գաղափարախոսություն է, որն անընդհատ պատմությունը բեռ դարձրած բերել, հասցրել է մեր հասարակություն: Էն ազգը, որն իր ամենակարևոր օրակարգում չունի անկախություն, էդ ազգն ընդհանրապես ոչ պետք է պետություն ունենա, ոչ էլ գոյատևի աշխարհի վրա: Այնպես որ, մի առիթով ասել եմ՝ նույնիսկ եթե այդպիսի գաղափարախոսություն կա, միևնույն է, ազգայնական ուժերը գենետիկ մեր ժողովրդի մեջ կան: Ու մեր ժողովուրդը ոչ թե ամբոխվում է, ամբոխվեց ուկրաինական ժողովուրդը և իրենց երկիրը քանդեց, իսկ մեր ժողովուրդը երբ համախմբվում է նպատակի համար, դա ահռելի ուժ է: Ի՞նչ նկատի ունեմ՝ 1988-ից սկսած մեծ ռոմանտիակայի ժամանակաշրջան էր, բոլորը հավաքվել էին: Դա իրական ժողովուրդն էր, դա այսօրվա ամբոխը չէր, և միտինգների հարթակն էլ ազատ էր բոլորի համար: Հիմա մեր ժողովրդի կենսունակության ամենամեծ բաղադրիչը ոչ թե մենք ենք այսօր ստեղծում, այլ գեներով եկել է:

Այնպես որ հայ ժողովուրդն ունի առաքելություն և այդ առաքելությունն ի վերուստ է տրված, և մենք պարզապես այստեղ որպես ծառայողներ փորձում ենք վերագրել մեզ՝ երբեմն անպարկեշտ պահելով, երբեմն հորինված գաղափարախոսություն տարածելով: Մենք սփռված ենք ամբողջ աշխարհում, սա էդպես պարզունակ մոդել չէ: Էնպես որ սա էլ ասեմ որպես առասպել՝ աշխարհը ստեղծվել է հայկական խողովակով, նորից կգա հայկական խողովակ, նորից աշխարհն ավելի բարի կդառնա:

Մարի Ներսեսյան

© Medialab.am