Հայաստանում մարդիկ սկսել են ավելի քիչ կարդալ քաղաքական նորություններ, ավելի շատ հետևել ժամանցային լուրերի։
Տեղեկատվական անվտանգության փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը վերլուծել է՝ պատերազմի օրերին և հրադադարին հաջորդած շաբաթների ընթացքում մի քանի անգամ աճել էին լրատվականների, սոցցանցային ակտիվ օգտահաշիվների լսարանները։
Սակայն վերջին օրերի վիճակագրական տվյալները փաստում են, որ հասարակությունը հոգնել է քաղաքական լուրերից։ Cloudflare-ի կողմից հաշվարկված հայաստանյան ինտերնետ թրաֆիկը փաստում է, որ անկում է տեղի ունենում մեկ օրվա մեջ, և այլևս դեպի վերականգնման միտում չկա։
Սամվել Մարտրիոսյանը «Մեդիալաբի» հետ զրույցում անդրադառնում է հարցին, թե ինչո՞վ է պայմանավորված այդ փոփոխությունը։
«Ես, իհարկե, կարող եմ միայն ենթադրել, որովհետև մինչև սոցհարցում չանցկացնես, շատ բան չես կարող հասկանալ։ Կարող եմ ուղղակի հիմնվել ընդհանուր միտումների վրա, որից բխում է հետևյալը. անկումը է գնում այն հարթակներում, որտեղ քաղաքական քոնթենտ է, և հակառակը՝ աճում է այնտեղ, որտեղ, ընդհանուր ասեմ, զվարճանք է։
Այսինքն՝ տեսնում ենք՝ ոնց են աճում Ինսթագրամի և այն սոցցանցերի ակտիվ օգտահաշիվների լսարանները, որտեղ ապաքաղաքականացված բովանդակություն է։
Ես կարող եմ ուղղակի ենթադրել, որ մարդիկ այս ահռելի քանակի ինֆորմացիային, ստերին, մանիպուլյացիաներին ուղղակի չեն դիմանում։
Այսօր մարդիկ ինչ-որ սպեցիֆիկ սպասումներ չունեն, այսինքն՝ կոնկրետ ակնկալիքներ չկան, որ վաղը չգիտես ինչ է լինելու, դրա համար ուղղակի աբստրակտ հետևելուց դուրս են գալիս»,- ասում է Մարտիրոսյանը։
Նրա խոսքով՝ քաղաքական նորությունների փոխարեն ժամանցային, զվարճանքի քոնթենտի սպառումն է աճել։
Վերջին շրջանում Հայաստանում Տելեգրամի ալիքների հետևորդների թիվն է շատ աճել, ինչը պատերազմի հետևանք է եղել։ Այդ աճը շարունակվում է։
«Տելեգրամի ներբեռնումները Հայաստանում շարունակում են մնալ թոփային։ Բայց բովանդակությանն անընդհատ հետևելու միտումը չկա, այսինքն՝ մարդիկ դադարում են ամեն վայրկյան նորություն ստուգելուց»,- ասում է Սամվել Մարտիրոսյանը։
Թե որքա՛ն կշարունակվի այս միտումը՝ փորձագետը դժվարանում է ասել։ Նրա խոսքով՝ եթե հանկարծ ցնցումներ լինեն, մարդիկ դարձյալ կսկսեն ավելի ինտենսիվ հետևել լուրերին։
«Այսպես թե այնպես, մեդիա ոլորտն ընդամենը սպասարկող է քաղաքական-հասարակական գործընթացներին։ Այնպես որ, նայած թե այդ ոլորտում ի՛նչ զարգացումներ կլինեն, ինչն այսօր Հայաստանում դժվար կանխատեսելի է»,- հավելում է նա։
Սամվել Մարտիրոսյանն անդրադառնում է նաև կարծիքներին, որ Հայաստանի հասարակությունը քաղաքականացված է, ավելի շատ է մասնակցում սոցիալական ցանցերում քաղաքական թեմաներով քննարկումներին։
«Հարցը հենց այն է, որ իրականում Ֆեյսբուքում գրանցված օգտատերերի շատ փոքր տոկոսն է մասնակցում այդ ֆեյսբուքյան քննարկումներին։ Ֆեյսբուքում Հայաստանից 1,5 մլն մարդ կա, իսկ գերակտիվ զանգվածն ընդամենը մի քանի տասնյակ հազարն են»,- ասում է փորձագետը։
Հարցին, այսինքն՝ միայն սոցցանցերից կարծիք կազմելով՝ չե՞նք կարող ասել, որ Հայաստանի հասարակությունը քաղաքականացված է, շատ է հետաքրքրված քաղաքական զարգացումներով, նա պատասխանում է․
«Իհարկե, այսպես թե այնպես մարդիկ քաղաքականացված են, բայց Ֆեյսբուքի հիման վրա կարծիք կազմել չի կարելի, որովհետև այն մարդը, ով քաղաքականացված է, Ֆեյսբուքն է անընդհատ նրան քաղաքական քոնթենտ ներկայացնում։
Մարդու մոտ կարող է տպավորություն ստեղծվել, թե բոլորն այդ թեման են քննարկում, բայց իրականում Ֆեյսբուքի ալգորիթմի աշխատանքն է այդպիսին»։
Ռոզա Հովհաննիսյան
MediaLab.am
